- Motif Akademi Halkbilimi Dergisi
- Vol: 13 Issue: 31
- VİDÂDİ, VÂGİF VE ZÂKİR’İN "TURNALAR" ŞİİRLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME
VİDÂDİ, VÂGİF VE ZÂKİR’İN "TURNALAR" ŞİİRLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME
Authors : Afina Barmanbay
Pages : 1141-1155
Doi:10.12981/mahder.783355
View : 8 | Download : 2
Publication Date : 2020-09-15
Article Type : Research
Abstract :İnsanlar gurbetteyken veya içlerinde taşıdıkları gurbet hissinin etkisiyle ruhani duyguları başkaldırabilir; kurtuluşu göklerde ararken gizemli buldukları kuşlarla hasbihâl etmek insanları bir şekilde rahatlatır. Uçma eylemi mistik çekiciliği ile insanları cezbeder, uçan kuşlar insanların adeta hayallerini ve umutlarını canlandırır. Bu yüzden olmalı ki, duygu aktarımında bir araç olarak görülen kuşlar, halk edebiyatında olduğu gibi yazılı edebiyatta da sıkça işlenen konulardandır. Özellikle gurbet ve gariplik konusunda yazılan şiirlerde turna başta olmak üzere göçmen kuşlar hem haberleşme hem de bir dert ortağı olarak görülmüştür. Turnalar hakkındaki şiirler, her dönemin sosyal, tarihî, siyasi olaylarını da bir şekilde yansıtmayı başarmıştır. Azerbaycan yazılı edebiyatında turna konusu; halk şiirinin geliştiği bir dönemde Molla Veli Vidâdi (1709-1809), Molla Penah Vâgif (1717-1797) ve Kasım Bey Zâkir’in (1784-1857) Turnalar adlı şiirleriyle zirveye oturmuştur. Turna motifinin kullanıldığı her üç şiir, benzer yönlerinin yanı sıra hem aktardığı duygu hem de yansıttığı olaylar bakımından birbirinden farklı orijinal eserlerdir. Çalışmada, dönemin sosyal, tarihî, siyasi şartları, şairlerin kendi yaşantıları ve manevi, psikolojik durumlarıyla ilintili olarak incelenmiş, her üç şiire istinaden şairlerin ruh hâlinin sanatlarına yansıtma şekli takip edilmiştir.Keywords : Turna, Vidâdi, Vâgif, Zâkir, gurbet,