KAZAK AİLE YAPISINDA GELİNİN ROLÜ
Authors : Janagul Turumbetova
Pages : 40-46
View : 7 | Download : 3
Publication Date : 2017-12-18
Article Type : Research
Abstract :Aile kelimesi Kazakça’ya "Januya (Can yuvası)” veya "Otbası (Ocak başı)” olarak aktarılır. Türk Dünyası kültüründe aile kişinin beşeri hayatta sahip olduğu en kutsal varlığıdır. Yüzyıllara uzanan aile kanunlarına sıkıca bağlı olan Türk milleti günümüzde de sağlam bir aile yapısına sahiptir. Aile toplumun temel taşıdır. Toplumun temelinde aile, ailenin temelinde ise evlilik yer alır. Aile reislerine (baba, anne ve büyükler) yüklenen önemli görevlerden biri de "Kızın kıyaga, ulın uyaga kondıru”, yani kız çocuğunu kendi "aile yuvasından” uçurup eşinin ailesine uğurlamak ve erkek çocuğunu evlendirerek uyvasını (ailesini) genişletmektir. Kazak halkı anlayışında sağadet aile sıcaklığından başlar. Ailenin temelinde ise evlilik önemli yer alır. Evlenme yolu ile aileye gelenin erkekse adı damat, kadınsa olur gelin derler. Gelin kelimesi Kazakça’da "Kelin”, "gel-kel” ses değişimine uğramış ortak fiil köküne –in eki eklenerek yapılmış olup mutluluğa, sağadete davet etme anlamını taşımaktadır. Kazak aile yapısında kız çocuklarının gelin ünvanına sahip olabilmesi için "Anne enstitüsü”, sonradan da "Kayınvalide üniversitesi” eğitimlerini almaları gerekir. Ailesi ve yakın çevresinde "Kızga kırık uyden tıyu (Kıza kırk evden yasak)” müfredatıyla yetişirilmiş kız çocukları evliliğin öneminin farkındadırlar. Sınavdan yüzünün akıyla çıkabilmeleri için önce annesi sonradan da kayınvalidesi tarafından verilen öğüt nasihatlara uyarak hareket etmeleri gerekmektedir. Bildirimizde bu meşakatlı sınavdan başarıyla geçerek ailenin gelini statüsüne layık olan gelinin toplumdaki yeri ve rolünü açıklama amaçlanmaktadır. Sonuçta kayınpeder ve kayınvalideye saygı ve onların rızasını kazanmak çabası bir Kazak gelinin önemli vasıflarındandır.Keywords : Aile, Türk Dünyası, Kazak, Gelin