- Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tarihi ve Folklorik Dergisi
- Lokman Hekim Journal 2011; Supplement Special Issue
- Eskimolarda Kültür ve Sağlık: Batı Dünyası ile Etkileşimin Sağlığa Yansımaları
Eskimolarda Kültür ve Sağlık: Batı Dünyası ile Etkileşimin Sağlığa Yansımaları
Authors : Özge Karadağ ÇAMAN, Metin ÖZBEK
Pages : 63-64
View : 13 | Download : 2
Publication Date : 2011-09-01
Article Type : Research
Abstract :İlk kez 1611 yılında kullanılan "Eskimo” kelimesi Algonkiyen dilinde "çiğ et yiyen” anlamına gelmektedir. Kanada’da yaşayan Eskimolar ise kendilerini insan anlamına gelen "İnuit” olarak adlandırmaktadırlar. Yaklaşık beş bin yıl önce Bering Boğazı’nı geçerek Sibirya’dan göç eden Eskimolar, Alaska ve Kanada’nın kuzeyindeki takımadalarda ve Groenland’ın Arktik Okyanusu kıyılarında yaklaşık 9000 kilometrelik bir kıyı şeridi üzerinde küçük topluluklar halinde yaşamaktadırlar. Bugün dünyada 100.000-150.000 Eskimo bulunmaktadır. Eskimoların, balina avcısı beyazlarla ilk temasları 1800’lü yıllara doğrudur. 1800-1900 yılları arasında pek çok topluluk beyazların taşıdıkları suçiçeği, kızamık, boğmaca gibi bulaşıcı hastalıklardan önemli düzeyde etki- lenmiştir. Eskimoların başta Danimarka ve Kanada olmak üzere gelişmiş ülkelerle teması sonucu geleneksel yaşamları değişmektedir. Karbonhidrattan zengin ve hazır gıdaların tüketilmeye başlanmasıyla daha önce na- diren rastlanan şişmanlık, kalp-damar hastalıkları, şeker hastalığı ve diş çürüklerine daha sık rastlanmaktadır. Sosyal değişim içindeki geleneksel topluluklarda artan bu hastalıklar "modernizasyona bağlı hastalıklar” ya da "Batının hastalıkları” olarak isimlendirilmektedir. Batı toplumlarında daha sık görülen akciğer, meme, ko- lon kanserleri de Eskimolar arasında artmaktadır. Eskimolarda deri altı yağ tabakası kalın, bazal metabolizma yüksektir, ancak Batı tipi beslenmeyle diyetlerine daha az protein ve daha fazla hazır gıda girdikçe, bazal me- tabolizma hızları düşmektedir. Bazı çalışmalarda, Arktik Quebec Bölgesinde yaşayan ve deniz ürünleri tüketmekte olan Eskimoların, deniz hayvanlarının yağlı dokularında biriken pestisidlere (organoklorin bileşiklere) maruz kaldıkları bildirilmekte- dir. Eskimoların değişen yaşam koşulları, geçim zorlukları nedeniyle yer değiştirmelerine neden olmuş, aile birliklerini bozmuş, kimlik sorunları ve ruhsal sorunların artmasına neden olmuştur. Eskimolar arasında kaza, intihar, şiddet, sigara, alkol ve madde bağımlılığı sıklıkları artmaktadır. Eskimoların modern toplumlar ile ilişkisinin olumlu yansımaları olarak bazı enfeksiyon hastalıklarının, bebek ölümlerinin azalması ve beklenen yaşam süresinin artmasına rağmen Eskimoların sağlık düzeyi, yaşadıkları ülkelerde bulunan diğer toplulukların gerisindedir. Eskimoların sağlık düzeyi ile ilgili bu veriler, sağlık riskleri- nin azaltılması, kronik hastalıkların kontrolü ve sağlığın geliştirilmesi için müdahalelere gereksinim olduğunu göstermektedir. Bu müdahaleler kültüre uyumlu ve sosyal konuları da ele alarak çok boyutlu olarak planlan- malıdırKeywords : Eskimolar, İnuitler, sosyal değişim, yaşam tarzına bağlı hastalıklar, azınlık sağlığı