- Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tarihi ve Folklorik Dergisi
- Lokman Hekim Journal 2011; Supplement Special Issue
- Eskiçağ Sanatında Cücelik
Eskiçağ Sanatında Cücelik
Authors : Seda Karaöz ARIHAN
Pages : 50-51
View : 6 | Download : 3
Publication Date : 2011-09-01
Article Type : Research
Abstract :Tipik olarak boy kısalığı ile kendini gösteren cücelik, genetik kökenli olabildiği gibi hipofiz ve tiroit hormon- larının yetersizliği durumunda da ortaya çıkabilir. Cüceliğin diğer nedenleri arasında böbreküstü bezinin aşırı çalışması, ergenliğe erken yaşta girilmesi, kalp, akciğer, böbrek, karaciğer gibi iç organ hastalıkları ya da bes- lenme yetersizliğine bağlı olan nedenler sayılabilir. Nedenler ne olursa olsun fizyolojik açıdan boy kısalığı hep- sinde ortak noktadır ancak görülen bazı farklılıklar, cüceliğin nedeninin tespit edilebilmesini sağlamaktadır. Cücelik tipleri içerisinde en yaygın olanı akondroplazi olarak bilinen genetik kökenli olan cüceliktir. Ele geçen antropolojik kanıtlara göre, en eski cüce iskeleti Eski Mısır’da bulunmuştur (MÖ 4500) Anadolu’da ise Roma Dönemi’ne ait bir cüce iskeleti tespit edilmiştir. Cüceliğin erken zamanlardan bu yana yaygın ola- rak betimlenen fiziksel bozukluklardan biri olduğu ele geçen arkeolojik buluntular ışığında ortaya konmuştur. Farklı toplum ve uygarlıkların cücelik ile ilgili sanatsal aktarımları birbirinden farklı nitelikler taşımaktadır. Eski Mısır, Yunan, Roma, Maya, Çin ve Hint uygarlıkları gibi pek çok uygarlık, sanatlarında, cücelik ile ilgili birçok heykel, resim, mozaik, seramik, edebiyat gibi pek çok farklı alanda eserler bırakmışlardır. Cüceliğe atfedilen durum, toplumdan topluma farklılık göstermektedir. Bazı toplumlar cüceliği normal bir olgu olarak kabul eder- ken, diğer bazı toplumlar ise insan üstü ilişkilendirmeler yapmışlardır. Eski Mısır’da cücelik tanrı Bes ile ilişki- lendirilirken, antik Yunan’da Dionyssos adına düzenlenen şenliklerin bir parçası durumundadır. Maya inancına göre cücelerle, dünya ve yeraltı dünyası arasında ilişki bulunmaktadır. Küp biçiminde olduklarına inandıkları dünyanın alt kısmını ölülerle paylaşan cüceler, güneşin gece boyunca geçişine yardım etmektedirler. Bu özel- liklerinden dolayı "Dünyanın Efendileri” olarak da adlandırılabilmekte ve bu kültürde ellerini gökyüzüne kal- dırmış cüce figürleri görülebilmektedir. Birçok eski kültürde cücelerin günlük yaşam içindeki gösterimleri de dikkat çekici nitelikler taşımaktadır. Bu bağlamda çalışmamızın konusunu eski çağ uygarlıklarının cücelik ile ilgili gösterimleri ve bu toplumların cüceliğe bakış açısı oluşturmaktadırKeywords : Eskiçağ, Sanat, Cücelik