- Kültür Araştırmaları Dergisi
- Vol: 1 Issue: 1
- PRATİKTEN ÖTESİ: TARIK BUĞRA’NIN SANAT VE ELEŞTİRİ ÜZERİNE DÜŞÜNCELERİ
PRATİKTEN ÖTESİ: TARIK BUĞRA’NIN SANAT VE ELEŞTİRİ ÜZERİNE DÜŞÜNCELERİ
Authors : Bilgin GÜNGÖR
Pages : 81-91
View : 9 | Download : 2
Publication Date : 2018-12-13
Article Type : Research
Abstract :Cumhuriyet döneminin önde gelen yazarlarından Tarık Buğra; daha çok roman, hikâye, eleştiri gibi alanlarda kaleme aldıklarıyla bilinir. Fakat o, bunların yanında sanat ve eleştiri alanına ait meseleler üzerinde de yoğunlaşmış ve bu çerçevede düşüncelerini okurlarıyla paylaşmıştır. Çeşitli tarihlerde kaleme aldığı makalelerinde/söyleşilerinde/röportajlarında Buğra; sanatın ve eleştirinin hem güncel ve evrensel boyutlarını sorgulamış ve son derece önemli tespitlerde bulunmuştur. Buğra’nın sanat algısı; bir yönüyle bireye, estetik olana ve göreceli gerçekliğe doğru bir açılım sergilerken diğer yönüyle ideolojik "bağlanma”ya ve toplumsal işleve kapı aralar. Böylelikle söz konusu algı, dönemin ideolojik ve katı gerçekçi sanat anlayışıyla hem yakınlık hem de karşıtlık ilişkisi içerisinde somutluk kazanır. Buğra’nın bu "ikili” sanat algısı, temelde, "bağlanmacı” bir estetizmi; bir başka ifadeyle, "bağlanmacılık” ve estetizm arasında bir "orta yol”u imlemektedir. Fakat Buğra için estetik olan, son tahlilde başattır. Eleştiri çerçevesinde Buğra’nın dile getirdikleri ise "anlamlı bir birlik” arz etmez; birbirinden kopuk eksende seyreder. Bunları da şöyle özetleyebiliriz: Buğra için eleştirinin işlevi; eserin estetik yanlarını belirleyebilme, onun "şifreleri”ni çözebilme uğraşısı etrafında bir anlam kazanır. Nitelikli bir eleştiri için, edebi birikimin yanında ve hatta bundan da öte nesnelliğin öne alınması gerekmektedir. Sanatçının ve eleştirmenin "tahammül” sınırlarında genişlik olması da Buğra’nın nitelikli bir eleştiri adına işaret ettiği bir başka noktaya tekabül eder. Son olarak; Buğra eleştirinin sınırını genişletir; kurumsal olana (ödül jürileri ve benzeri mekanizmalar) da bir açılım gösterir.Keywords : Tarık Buğra, sanat, edebiyat, eleştiri, kuram