- Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
- Vol: 7 Issue: 1
- مشاهد التمني في القرآن الكريم
مشاهد التمني في القرآن الكريم
Authors : Bekir Mehmetali
Pages : 53-80
Doi:10.46353/k7auifd.702341
View : 6 | Download : 3
Publication Date : 2020-06-29
Article Type : Research
Abstract :Arap dilinin çok zengin, güzel, hoş, belagatlı ve geniş anlamlara haiz bir dil olduğu gerçeğini, bu dili kullananların inkar edemeyeceğini söylemek yerinde olacaktır. Bundan dolayı Arapçayı çok iyi bilen ve anlamsal sırlarını çok iyi tanıyan Mekke halkı Kur’an-ı Kerîm’in bir iki ayetini duyar duymaz şirki ve küfrü bırakıp Müslüman olmaktaydı. Bunlardan Hz. Ömer b. el-Hattâb, Tâhâ suresinin ilk ayetlerini duyunca İslam’a girmiş ve müşriklerin başlarından sayılan el-Velîd bin el-Muğîra, Kur’an’ın birkaç ayetini duyunca çok etkilenmiş ancak müşrikler onu İslam’a girmekten caydırmıştı. Bu bağlamda Temenni konusu Kur’an-ı Kerîm’de birçok yerde geçmekte ve çeşitli tarzlarla da anlatılmaktadır. Bunun yanı sıra Temenni Arap dilinin önemli ve vazgeçilmez unsurlarından biri sayılır. Kur’an-ı Kerîm’de Temenni anlamı çeşitli kelime ve ifadeler ile anlatılır ve bu konuyu Arap dil bilginleri ile belagatçılar ele alıp araştırmış, bu dilin belagatını ve güzelliğini nasıl ifade edildiğini, nerede ve ne zaman kullanıldığını belirlemişlerdir. Bu çalışmada Temenni konusunda belirtilen usuller araştırıldı. İlgili konunun Kur’an-ı Kerîm’de nasıl ifade edildiği ve ne için, ne zaman ve kimin tarafından kullanıldığı belirtilip bu dilin belagatı ve güzelliği anlatılmaya çalışılmıştır. Araplar konuşmalarında bir anlamı ifade etmek için tek bir ifade tarzı kullanmakla yetinmezler. Bir anlamı çeşitli ifadeler ile anlatırlar ve bunu Temenni anlamının olduğu anlatımlarda açık bir şekilde görürüz. Temennide kasıt aslında mümkün olmayan ya da olması çok zor olan bir şeyi dilemektir. Ancak Temennide kast edilen şey biri için çok zor olabilirken başka birisi için gerçekleşmesi daha kolay olabilir. Kur’an’da temenni ifadesi "Leyte”, şart edatı "lev” ve istifham edatları, le‘alle ve emir kipi ile de ifade edilmiştir. Temenni anlamını Arap dilinde birbirinden farklı kelimelerle ifade etmek bu dilin geniş, zengin ve canlı bir dil olduğunu açıklar. Bu bağlamda bu konuya ilişkin araştırma yapan alimler, bu konunun kaidelerini ve kullanım biçimlerini belirlemişlerdir. Bunun yanı sıra Temenni konusunun olumlu ve olumsuz olarak ikiye ayırmak mümkündür. Temenni aslında bir çeşit istektir. Bu dili kullanan Araplar istedikleri bir şeyin gerçeklemesi için bu kuralları kullanmayı tercih etmişlerdir. Arapçada Dilekler leyte kelimsile ifade edilir. Ama bazen konuşan leyte yerine başka kelime kullanır çünkü leyte istediği anlamı ifade etmeye yeterli olmadığını görür. Arapça dilini kullanan konuşmacı Arapça’nın ona bu şansı tanımasından yararlanır. Dilediği şeyi istifhamı kullanarak ifade edinice O dileğin imkansız yada çok zor olmadığını ifade eder yada öyle olmadığını diler. Çünkü onun olmasını ister. Bu şekilde iki anlamı bir ifade ile anlatır. Hem Temenni anlamını hemde istifham anlamını. Bu şekilde vakit ve emek tessarufu sağlar. Yani icaz yapmış olur. Eğer lev edatını kullanırsa dilediği şeyin çok imkansız olduğunu ifade etmek ister. Şart edatı levi kullanarak iki anlam bir ifade ile anlatır. Hem levin anlamını hemde leytenin anlamını. Temmeni anlamını ifade etmek için konuşmacı çeşitli ifadeleri kullana bilir. Bu çerçevede dil imkanlarını kullanır ve böylece istediği anlamı ifade etmiş olur. Temenni Arapçada sadece olumlu dilekler için ifade edilmez. Tamenni olumsuz ifadeler içinde kullanılır. Bazı dilekler diliğen için olumlu sayılır ama diğer taraf için olumsuz sayılır. Bunun örneği: yolda kesik olan birisi yağmurun yağmamasını diler. Bu dilek onun için olumlu sayılır. Ayni anda tarlasını eken ve yağmuru bekleyen bir ekinci için olumsuz olur. Kuran’ı kerimde dilekler sadece leyte ile anlatılmamış ve olumlu ve olumsuz dileklere ayrılmış. Kuran’ daki dilekler ifadeleri Arapça dil bigisi kurallarına göre ifade edilmiş. Temenni ifadesini kullanmak için diliğen kimse ya çok zor yada imkansız durumda olmalı. Bazende zor yada imkansız durumda olmaz ama durumunu öyle yansıtmak ister. Bundan dolayı Temenni kelimelerini kullanır.Keywords : Arap Dili ve Edebiyatı, , Temenni, , Leyte, La‘alle, , Dilekler