- İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi
- Sayı: 19
- Ahmet Mithat Efendi’nin "Felsefe-i Zenan" Adlı Eserinin Sadeleştirilmiş Metninin Dil İçi Ç...
Ahmet Mithat Efendi’nin "Felsefe-i Zenan" Adlı Eserinin Sadeleştirilmiş Metninin Dil İçi Çeviri Bağlamında Değerlendirilmesi
Authors : Beste Seyithanoğlu
Pages : 153-163
Doi:10.26650/iujts.2023.1248021
View : 6 | Download : 6
Publication Date : 2023-12-15
Article Type : Research
Abstract :Dil içi çeviri, dilsel unsurların aynı dilin başka unsurları aracılığıyla yeniden söylenmesidir. Dili malzeme olarak kullanan edebî metinlerin okuyuculara farklı dönemlerde nasıl sunulduğu, hem dilin hem de edebiyatın gelişimini gösterir. Artsüremli dil içi çeviri uygulamalarının incelenmesi, metinlerin ve okuyucuların edebî yolculuğunun seyri bakımından önemlidir. Felsefe-i Zenan, Ahmet Mithat Efendi’nin 1870-1894 yılları arasında yayımladığı otuz hikâye ve romandan müteşekkil Letâif-i Rivâyat adlı külliyatındaki hikâyelerden biridir. 2008 yılında sel Yayıncılık tarafından tıpkıbasımı ile sadeleştirilmiş hâli bir arada olarak yeniden basılan eser Türk edebiyatında kadın haklarından ve kadın-erkek eşitliğinden bahseden ilk metinlerden biridir. 19. yüzyılda kaleme alınan bu metnin 21. yüzyıl okuyucusuna dil içi çeviri bağlamında nasıl aktarıldığını incelediğimiz bu çalışmanın amacı dil içi çevirinin iki yüz yıllık bir metne nasıl uygulandığının ve bu uygulamanın edebî dile etkilerinin tespitidir. Çalışmanın sonucunda Felsefe-i Zenan hikâyesinin 21. yüzyıl okuyucusuna aktarılırken metnin anlaşılmasının birincil maksat olduğu ve dil unsurlarında buna göre değişiklikler yapıldığı tespit edilmiştir. Dolayısıyla bu dil içi çevirinin; yazarın edebî kaygıları gözetilerek eserin günümüz okuru tarafından anlaşılması ve maksadına ulaşması için yapıldığı görülmüştür. Ayrıca iki yüzyıllık zaman diliminde edebî dilde sözcük ve sözcük üstü yapılarda nasıl değişiklikler olduğu gözlenmiştir.Keywords : Ahmet Mithat Efendi, Dil İçi Çeviri, Eş Değerlilik, Felsefe-i Zenan