- İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi
- Issue: 18
- Çevrimsel Olgu ve Çeviribilimsel Metodoloji: Çeviribilimsel Nitelikli bir Metodoloji Üzerine İrdelem...
Çevrimsel Olgu ve Çeviribilimsel Metodoloji: Çeviribilimsel Nitelikli bir Metodoloji Üzerine İrdeleme
Authors : Ismail Işcen
Pages : 1-17
Doi:10.26650/iujts.2022.1181666
View : 53 | Download : 42
Publication Date : 2023-07-31
Article Type : Research Article
Abstract :Kendine özgü bir alansallaşma tarihi olarak çeviri konulu bilimsel (iddialı) akıl yürütmelerinin başlarında Holmes’ün çıkışı dışında çeviri araştırmalarının yöntem sorunsalına dair açıktan veya örtük savunulara pek nadiren rastlanmaktadır. Bu nedenle günümüzde dahi konu dizgeli bir çerçeve içinde hala bir netliğe kavuşturulabilmiş değildir. Metodoloji konusundaki bu tuhaf rehaveti anlama adına çalışma, çeviribilimsel nitelikli sayılabilecek bir metodolojinin gerekliliğine yönelik bir talebin koşul ve temellerine saydamlık kazandırmaya odaklanmaktadır. Bilim-kuramsal söylemle "gözlem sistematiği” ile ilişkili bu açıklığın (eksikliğin) giderilmesi için gerekli koşulların sorgulanması üzerinden, çalışmada böyle bir gözlem sistematiğinin tasarımına dönük zemin yoklaması yapılacaktır. Anılan sistematiğin alanın özerkliğini temin etmedeki etkisi ile birlikte metodolojik modelin temellendirilmesinde geçerli olabilecek ilke ve belirleyenleri tartışmaya açmak merkezi önemdeki amaçtır. Metodoloji ile araştırma nesnesi kavramları arasındaki karşılıklı (doğrudan) etkileşimli ilişkinin gerçeğine atıfla irdeleme boyunca çeviribilimsel olgunun araştırılabilir (gözlemlenebilir ve betimlere dönüştürülebilir) bir "nesne”ye evrilmesinde belirleyenler olarak "nesnellik” ile "öznellik” kavram çifti irdelenecektir. Bu kavramsallaşmanın eşliğinde "anlamsal boşluk”, "çevrimsel kategori”, tikel araştırma örneklerinin modelleme usulleri bağlamındaki konular, inceleme boyunca somutluğa kavuşturulacaktır; bununla birlikte olası bir çeviribilimsel metodolojinin gözlem ve betim uzamının tarifi yapılacaktır. Çeviribilimsel metodolojinin bu doğrultuda ne ölçüde sistemli bir dizge konumuna getirilebileceği sorusu üzerinde durulacaktır.Keywords : Çeviri olgusu, öznellik, anlamsal boşluk, nesnellik, çevrim kategorisi