- İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi
- Vol: 10 Issue: 1
- Kuruluştan Günümüze Türk Hava Yolları’nın Dönüşümüne Yönelik Bir İnceleme
Kuruluştan Günümüze Türk Hava Yolları’nın Dönüşümüne Yönelik Bir İnceleme
Authors : Eyüp Bayram Şekerli
Pages : 849-876
Doi:10.15869/itobiad.803271
View : 15 | Download : 4
Publication Date : 2021-03-30
Article Type : Research
Abstract :Cumhuriyet döneminin ilk devlet girişimlerinden biri olan Türk Hava Yolları, oldukça değişken endüstriyel ve makro-çevresel unsurlara rağmen ayakta kalması nedeniyle incelenmeye değer bir vaka niteliğindedir. 1933 yılından kurulmuş olan işletme yerel ve küresel ölçekte birçok önemli ekonomik, sosyo-politik değişikliğin yaşandığı süreçlerden geçerek günümüze kadar gelmiştir. Bu nedenle çalışma kapsamında Türk Hava Yolları'nın bugüne kadarki gelişimi ve bu gelişmeyi etkileyen faktörler incelenmiştir. Türk Hava Yolları'nın tarihsel gelişiminin mikro bir bakış açısı ile dönemselleştirilmesine çalışılmıştır. Araştırmada veri, işletme tarafından yayınlanan yıllık faaliyet raporlarından, kuruluşun tarihi ile ilgili kitaplardan, Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivi belgelerinden ve şirket yönetiminde görev almış kişilerin yazdığı anılardan elde edilmiştir. Yapılan incelemelerde Türk Hava Yolları'nın II. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar iç hatlarda büyümeye çalışan küçük bir işletme olduğu görülmektedir. II. Dünya Savaşı sonrasında 1950 yılı ile başlayan dönemde liberalleşme ve uluslararasılaşma süreçleri hız kazanmıştır. Türk Hava Yolları, 1960 yılı itibari ile Avrupa hatlarının sayısını artırmaya başlamış, 1966 yılında başlayan gerçekleşen filo modenizasyonu ile hat ve uçuş frekanslarında artış sağlanmıştır. 1970'li yıllarda Türk Hava Yoları küresel petrol krizi ve Kıbrıs Barış Harekatı gibi krizlerle karşı karşıya kalmıştır. 1980’li yıllarda Türkiye'de liberal ekonominin tekrar benimsenmesi ile Türk Hava Yolları’nın uluslararası tanınırlığı olan milli bir marka kimliğini kazanması ve Avrupa dışında da etkinliğinin artırılması ile ilgili çalışmaların yapıldığı görülmektedir. Bu dönemde, Avrupalı havayolları ile kıyaslamalar ile daha sonra bu kıyaslama ilişkisi sonucunda oluşan ittifaklar ve ortaklıklar göze çarpmaktadır. Bu çabalar 1990’lı yıllarda da devam ederken okyanus ötesinde, Ortadoğu ve K. Afrika hatlarında etkinleşmeye çalışıldığı görülmektedir. 2000'li yıllarına gelindiğinde Türk Hava Yolları, iş modelini İstanbul merkezli bir ağı içeren küresel bir ağ taşıyıcısı olarak yapılandırmaya başlamıştır ve ana işlevini destekleyen bağlı şirketleriyle hem yatay hem de dikey olarak büyümüştür.Keywords : İşletme Stratejisi, , İşletme Tarihi, Devlet Girişimciliği, İş modelleri, Uluslararasılaşma