- Harran İlahiyat Dergisi
- Issue: 49
- Kur’ân Âyetlerinde İçki Yasağının Değişik Cümle Yapılarıyla Anlatılmasının Sebepleri...
Kur’ân Âyetlerinde İçki Yasağının Değişik Cümle Yapılarıyla Anlatılmasının Sebepleri
Authors : Mehmet KAHRAMAN
Pages : 56-75
Doi:10.30623/hij.1114832
View : 67 | Download : 34
Publication Date : 2023-06-19
Article Type : Research Article
Abstract :İslam inancına göre Kur’an Allah’ın kitabıdır. Onda mükelleflerin iyiliğine olanlar kendilerine emredilmiş; zararına olanları da yasaklanmıştır. Bu bağlamda alkollü içecekler yasaklananlar içerisinde yer almaktadır. Vahyin nüzulü esnasında içki Araplar için vazgeçilemez bir zevk ve alışkanlık aracıydı. Onlar içkiye bağımlı bir haldeyken hamr ile ilgili âyetler nazil olmaya başlamıştır. Onların bu alışkanlıklarını terk etmelerine yönelik, Kur’ân’ın tedrîcî bir yönteme başvurduğu görülmektedir. Bu çalışmada bütün kötülüklerin anası diye tarif edilen içki ile ilgili âyetler incelenecektir. İçkinin belirli zaman aralıklarıyla nazil olan âyetlerle tedrîcî bir şekilde yasaklanmasının sebepleri araştırılacaktır. İçki ile ilgili âyetlerdeki cümle yapıları incelenip kullanılan üslubun dikkatlere sunulması amaçlanmıştır. Böylece içki bağımlısı kişilerin psikolojilerini anlamak ve tedrîcî bir şekilde içkiyi terk etmelerini sağlamak için yeni bir metot sunulması hedeflenmiştir. İlk aşamada konuyu haberî bir cümleyle işleyen âyet incelendi. Bu âyet içkiden bahseden ilk âyettir. İçki bağımlısı bir topluma onu hemen yasaklamak yerine içkinin diğer faydalı içeceklerden ince bir vurguyla ayrıldığı gösterilmiştir. İçki bağımlısı kişilere içkinin dışında başka içeceklerin de bulunduğunun hatırlatılması gerektiği gösterilmeye gayret edilmiştir. İçkiyi terk etmesi arzulanan kimselerle bu şekilde bir iletişime geçilmesinin gereğine dikkat çekildi. İkinci aşamada incelenen ayette içkinin faydası olmakla birlikte zararının daha büyük olduğu vurgulanmıştır. Bu âyetin yarar-zarar bağlamında muhataplara anlatmak gerektiği vurgulanmıştır. İsim cümleleri sübut ifade eder. Bu âyet isim cümlesi formunda içkinin zararlarının sürekli olduğuna dikkat çekmiştir. Bu âyette bahsedilen zararın sürekli olması yönünün dikkate sunulması gerektiği vurgulandı. Üçüncü aşamada içkinin namaza mâni olması hakikati üzerinde daha somut bir tutum sergilenmekte ve namaz ekseninde Müslümanların gönlünde içkiye karşı belirli bir mesafe konulması hususu beyan edilmektedir. Bu aşamada zikredilen âyette kullanılan cümle de isim cümlesidir. Bu üslup kullanılarak sarhoşluğu devam edenlerin namaza yanaşmaması gerektiği vurgulanmıştır. İçki bağımlısı bir Müslümanın namazın Allah katında çok değerli bir ibadet olduğunu bilmesi gerekmektedir. Bundan dolayı namaza sarhoş bir şekilde gidilemeyeceğinin vurgulanması gerektiği izah edildi. Kişinin namaz vakitlerinde uyanık olması gerektiği bilincinin sağlanmasının lüzumlu olduğunun bilinmesi amaçlandı. Böylece bu kişilere belirli bir süreliğine içkiden uzaklaşma ihtiyacı hissettirme bilincinin verilmesi gereği belirtildi. Dördüncü aşamada ilk önce haberî cümlelerle içkinin kötülükleri anlatılmıştır. Onun şeytan işi pislik olduğu vurgulanarak Müslümanların içkiye karşı nefret etmeleri hedeflenmiştir. Şeytanın içki ile aralarına düşmanlık sokmak isteği Müslümanların dikkatine sunulmuştur. Emir cümlesiyle, artık kesin olarak içkiden uzak durmaları gerektiği bildirilmiş, bunun da kurtuluşa ermede önemli bir adım olduğu ifade edilmiştir. En son aşamada ise yasaklamada bir kararlılık göstergesi olması bakımından soru cümlesiyle "vaz geçtiniz değil mi?” denilerek Müslümanların içkiden tamamen uzak durmaları gereği vurgulanmaktadır. Bu ayetlerde gelen farklı cümle yapıları incelenerek Allah’ın içkiyi haram kılarken uyguladığı sistem gün yüzüne çıkartılmaya çalışılmıştır. Kur’an’ın üslubu sistematik bir şekilde uygulandığı zaman içki müptelası Müslümanlara şefkatle yaklaşılarak onları dinden, camiden, ibadetten uzaklaştırmadan topluma kazandırılabileceği kanaatine varıldı. Ayrıca Allah’ın içkiyi yasaklarken uyguladığı sistematiğin günümüzde içki dâhil diğer birçok kötülüğü terk etme konusunda eğitimcilere, anne-babaya ve devlet yetkililerine yol gösterebileceği kanısına ulaşıldı.Keywords : Tefsir, , İçki, , Üslup, Tedrici Yöntem, Haberî Cümle, İnşâî Cümle