- Doğu Coğrafya Dergisi
- Vol: 27 Issue: 47
- Filyos Çayı Havzası’nın (Karabük-Gökçebey) Çok Kriterli Karar Verme Yöntemiyle Taşkın Risklerinin Be...
Filyos Çayı Havzası’nın (Karabük-Gökçebey) Çok Kriterli Karar Verme Yöntemiyle Taşkın Risklerinin Belirlenmesi
Authors : Mücahit Coşkun, Güney Ortaç
Pages : 15-27
View : 6 | Download : 3
Publication Date : 2022-07-06
Article Type : Research
Abstract :Doğal afetlerin insan yaşamını tehdit etmesi yönünden araştırılması ve elde edilen bilgiler ile gerekli tedbirlerin alınması gerekmektedir. Bu çalışmada araştırma alanı olarak; Batı Karadeniz’in önemli akarsularından biri olan Filyos Çayı Havzası’nın Karabük-Gökçebey kısmı seçilmiştir. Araştırmada çok ölçütlü karar analizi yöntemiyle taşkın risk alanlarının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Taşkın risk haritası yapabilmek için sahanın toprak, litoloji, arazi kullanımı, akarsu yakınlık, yükselti, eğim, bakı özellikleri CBS ortamında analiz edilebilmesi için raster veri formatına dönüştürülmüştür. Arazi kullanımı özellikleri ise uzaktan algılama teknikleri kullanılarak uydu görüntülerinden elde edilmiştir. Her bir kriterin taşkın üzerindeki etkisini belirleyebilmek amacıyla analitik hiyerarşi süreci (AHS) kullanılmıştır. Böylece karmaşık ilişki içerisindeki bu özelliklerin AHS karar analizi yöntemi ile önemlilik dereceleri belirlenmiş ve ArcMAP programı ile taşkın risk haritası yapılmıştır. Çalışmada geniş risk alanına sahip olan yer Gökçebey yerleşmesi olarak ortaya çıkmıştır. Yan akarsu kolları olan Kelemen ve İnce Dere de riskli sahalar olarak kendini göstermiştir. Riskleri arttıran diğer unsurlar ise akarsu yataklarının alüviyal malzemeyle dolması ve akarsu yataklarının üzerinde ticari ve iskân amaçlı yapılar inşa edilmesi olarak gösterilebilir. İnşa edilen kanal, menfez, HES gibi yapıların periyodik bakımlarının yapılması, yatakta biriken malzemelerin temizlenmesi, yeni imar planlarında yeni yerleşim alanlarının akarsu yatağından uzaklaşılacak şekilde planlanması, kamu kurumlarının ortaklaşa çalışmalar yürütmesi ve düzenli risk analizleri yaparak gerekli kuruluşlar ile paylaşması, orman tahriplerinin önüne geçilmesi ve tahrip edilen alanların tekrar ormanlık alana kazandırılması alınabilecek önlemler arasında yer alabilir.Keywords : Taşkın riski, , çok kriterli karar verme, , Filyos çayı, , Gökçebey, , Karabük