TARİHTE ÖNEMİ AZALAN YERLEŞMELERE BİR ÖRNEK: KİĞI
Authors : Hasbi Soylu
Pages : 87-110
View : 9 | Download : 5
Publication Date : 2011-09-11
Article Type : Other
Abstract :Yerleşmeler biyolojik canlılar gibi doğar, büyür, gelişir ve sonuçta yok olurlar. Bunların yerlerine yenileri kurulur veya doğal ve beşeri faktörlerin de etkisiyle yerleri değiştirilerek yeni yerleşmelere dönüşürler. Geçmişte yerleşme yerleri seçilirken öncelikle güvenlik endişesi nedeniyle savunulması kolay yüksek yerler özellikle tepe üstleri seçilmiştir. Bunların çok önemli olanları ise surlar içerisine alınmıştır. Zamanla sahra toplarının icadı kalelerin savunma fonksiyonunu ortadan kaldırmıştır. Kalelerin önemlerini kaybetmesi ve güvenlik ortamının büyük ölçüde sağlanması ile bu gibi yerleşmelerin daha alçak yerlere taşınmasına veya işlevlerinin değişmesine neden olmuştur. Doğu Anadolu Bölgesi’nin Yukarı Fırat Bölümü içerisinde yer alan Kiğı, Cumhuriyet devri öncesinde etki bölgesi geniş olan, ulaşım, ticaret, sanayi, eğitim ve yönetim gibi çeşitli işlevleri gelişmiş, önemli bir yerleşme merkezi idi. Yerleşmenin bu işlevsel özelliği, uğradığı istila ve savaşlar nedeniyle, yirminci yüzyılın ilk yarsından itibaren azalmış, bu işlevsel özelliklerini kaybetmiş ve Cumhuriyetin ilk yıllarında bir köy yerleşmesine dönüşmüştür. Başlangıçta bir kale yerleşmesi olan Kiğı’nın öncelikle yeri değiştirilmiş ve sonraki yıllarda Kiğı’nın gelişebilmesi için, büyük ölçüde çaba harcanmış ise de istenilen düzeyde başarı sağlanamamıştır. Nitekim 1935’de nüfusu sadece 1041 olan Kiğı, 1980 yılında 6267’ye yükselmiş, 1990’da ise 4566’ye düşmüştür. Bugün (2000 yılı) ise 4684 nüfuslu bir kasaba yerleşmesi durumundadır.Keywords :