- Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi
- Vol: 20 Issue: 41
- CUMHURİYET’İN İLK YILLARINDA TÜRKİYE’DE KİBRİT FİYATLARININ CUMHURİYET GAZETESİ SÜTUNLARINA YANSIMAS...
CUMHURİYET’İN İLK YILLARINDA TÜRKİYE’DE KİBRİT FİYATLARININ CUMHURİYET GAZETESİ SÜTUNLARINA YANSIMASI (1924-1943)
Authors : Ayşe ERYAMAN
Pages : 623-647
View : 7 | Download : 2
Publication Date : 2020-12-01
Article Type : Research
Abstract :Cumhuriyet’in ilk yıllarında kibrit, 1924 senesi Bütçe Kanunu ile inhisara bağlanmıştır. İncelenen zaman dilimi olan 1924-1943 yılları arasında kibrit inhisarı uygulamasının, Türkiye Kibrit İnhisarı Türk Anonim Şirketi, Kibrit İnhisarı İşletme İdaresi, Di Amerikan Türkiş İnvestment Korporeşön Şirketi idaresinde olmak üzere üç aşamalı bir seyir takip ettiği söylenebilir. İnhisar uygulaması altındaki bu süreçte kibrit fiyatlarında yaşanan değişiklikler, dönemin basınında geniş çapta yer almıştır. Bu çalışmada İnhisar İdaresi altında Türkiye’deki kibrit fiyatları, basına yansıyan haberler çerçevesinde Cumhuriyet gazetesi özelinde incelenmeye ve değerlendirilmeye çalışılmıştır. Analiz sonucunda Türkiye’de kibrit fiyatlarının, inhisarın devredildiği şirketle Türk hükümeti arasında yapılan antlaşmalar çerçevesinde belirlendiği saptanmıştır. Bu noktada başlangıçta halka satış bedeli yüz para olarak belirlenen kibrit fiyatlarının, sonraki yıllarda doların değerinde yaşanan değişimlere göre elli paraya kadar düştüğü tespit edilmiştir. Diğer taraftan İkinci Dünya Savaşı yıllarında Türkiye’deki kibrit fiyatlarını etkileyen unsurun, yaşanan olağanüstü şartlar nedeniyle başvurulan geliri artırıcı önlemler olduğu görülmüştür.Keywords : Kibrit, İnhisar, Ekonomi, Fiyat, Tekel, Sanayi, Monopol