Beypazarı Efsanelerinde Kültler
Authors : Ayşe Buluç
Pages : 339-362
Doi:10.48174/buaad.1295575
View : 101 | Download : 98
Publication Date : 2023-12-27
Article Type : Research
Abstract :Bir doğa olayının veya bir varlığın meydana gelişinin, doğaüstü özellikler gösteren kişilerin hayatlarının halk hafızasında ve hayalinde yaşayan biçimiyle belli bir yere ya da bir olaya bağlanarak olağanüstü olaylarla süslenip anlatıldığı hikâyelere efsane denilmiştir. Efsaneler tarihi olaylardan, mitlerden ve diğer anlatılardan da beslenmiş ve anonim bir özellik göstererek günümüze kadar gelmiştir. Ankara’nın Beypazarı ilçesinde anlatılan ve Ahmet Yıldırım tarafından derlenen efsaneler, çalışmamızın inceleme alanını oluşturmuştur. Çalışmamızda efsane tanımları ele alınmış, benzer tasniflerden hareketle Beypazarı efsaneleri için bir tasnif denemesi yapılmıştır. Tasnif denemesinden sonra inanç, inanış ve kült kavramları ele alınmış ardından Beypazarı efsanelerinde yer alan atalar kültü, veli kültü, Hızır kültü, dağ ve taş kültü, su, ağaç, yiyecek, mezar, halk hekimliği ve rüya kültleri örneklerle incelenmiştir. İnceleme sonucu efsanelerde yer alan kültlerin sadece anlatıma canlılık kazandırmadığı; dine, töreye ve geleneklere bağlanma, tabiata ve diğer yaşam alanlarına karşı uyum sağlatma hatta ekonomiye katkıda bulunma gibi işlevleri olduğu ve bu işlevleri sebebiyle kültlerin varlığını devam ettirdikleri görülmüştür.Keywords : Beypazarı, efsane, inanç, inanış, kült