Ayasofya’da Komnenos Mozaiği: Tarihi ve İkonolojisi Üzerine
Authors : Yavuz ERDİHAN
Pages : 233-248
Doi:10.26650/sty.2023.1246461
View : 54 | Download : 32
Publication Date : 2023-06-26
Article Type : Research Article
Abstract :Bu çalışma yeni belgeler ışığında Ayasofya’nın güney galerisindeki Komnenos Mozaiği’nin tarihi ve ikonografisi üzerine odaklanmaktadır. Genel olarak 1122 civarına tarihlenen mozaikte; Bizans İmparatoru II. Ioannes Komnenos, İmparatoriçe Irene ve oğulları Müşterek İmparator Aleksios, Meryem ve Çocuk İsa’nın iki yanında betimlenmiştir. Mozaiğin tarihlenmesi Aleksios Komnenos’un 1122’de müşterek imparator ilan edildiğinin kabulüne dayanır. İmparator II. Ioannes Komnenos’un elindeki para kesesi ile betimlenmesi nedeniyle de mozaik ikonografik olarak Ayasofya’ya yapılan bir mali destekle ilişkili olarak yorumlanmıştır. Bununla birlikte, belgeler Aleksios Komnenos’un aslında 1119’da müşterek imparator ilan edildiğini kanıtlamaktadır. Aynı zamanda İmparator II. Ioannes Komnenos’un iktidarı döneminde Ayasofya’ya mali destek sağladığına ilişkin kanıt da yoktur. Bu saptamalar mozaiğin tarihi ve ikonografisinin yeniden sorgulanmasını gerekli kılmaktadır. Çalışmamız bu bağlamda mozaiğin tarihi ve ikonografisine ilişkin yeni görüşleri tartışmaya açmaktadır. Tarihsel kayıtlar ve ikonografik detaylar mozaiğin bir mali destekle ilişkili değil, İmparator II. Ioannes Komnenos’un hanedan politikası ve bunun sonucu Aleksios Komnenos’un müşterek imparator olarak taç giymesiyle ilişkili olduğuna işaret etmektedir. Sonuç olarak çalışma; mozaiği Aleksios Komnenos’un müşterek imparator olarak taç giymesi töreninin görsel bir yorumu olarak değerlendirerek gerekli tarihsel ve ikonografik referansları ortaya koymayı amaçlamaktadır.Keywords : Komnenos mozaiği, , Aleksios Komnenos, , Ayasofya, , İkonografi, , Bizans sanatı