Ein neues Bleigewicht aus dem Territorium von Tios in Ostbithynien
Authors : N. Akyürek Şahin, Sadi Uyar
Pages : 137-148
View : 2 | Download : 1
Publication Date : 2009-01-15
Article Type : Research
Abstract :Tios Teritoryumu'ndan (Doğu Bithynia) Yeni Bir Kurşun Ağırlık Bu makalede, 2009 yılında Zonguldak İli Gökçebey/Tefen ilçesi yakınlarında, Kayıkbaşı (Üçburgu) Mevkii'nde, Filyos (Billaios) ve Devrek (Ladon) çaylarının birleştiği yerde (bkz. haritalar), tesadüfen bulunan her iki yüzü de yazıtlı bir kurşun ağırlık tanıtılmaktadır. Aynı sene sel sonucu nehirdeki sular geri çekilince, nehir kenarında Roma Dönemi'ne ait yapı te-melleri ortaya çıkmıştır. Ağırlık bu temellerde çamurun içinde bulunmuş olup bugün Gök-çebey'deki özel Çanakçılar Müzesi'ndedir (bkz. yuk. foto). Bu bölge, Antik Dönem'de Doğu Bithynia/Batı Paphlagonia kentlerinden olan Tios Kenti'nin teritoryumuna girmektedir. Tios Kenti'ne özgü olduğu anlaşılan kurşun ağırlığın bir yüzünde Dionysos büstü betimi, diğer yüzde ise Zeus büstü betimi vardır. Yazıtlar bu betimlerin çevresindeki bombeli kısma yazılmıştır. Ön yüzdeki yazıt okunmakta, arka yüzdeki yazıt ise çok aşındığı için tam oku-namamaktadır. Ancak, burada ağırlığın kullanıldığı dönemdeki yetkili devlet memurunun adının yazılı olduğu, güçlükle okunabilen 'epistates = yönetici' sözcüğünden anlaşılmaktadır. Ağırlığın tutamak kısmında büyük harflerle bir My üzerinde bir Ny kısaltması görül-mektedir ve harfler birlikte bir A harfi oluşturmaktadır. Bu kısaltma olasılıkla MNA = mna ölçüsüne işaret etmektedir. Ağırlık yak. 4900 gr. gelmektedir ve mna ölçüsüne göre olduğu anlaşılmaktadır. Antik Dönem Anadolu kurşun ağırlıkları hakkında son dönemde literatürde birçok çalışma göze çarpmaktadır (bkz. dp. 10). Bu çalışmalardan, Tios'a ait burada tanıtılana benzer başka ağırlıkların da ele geçtiği öğrenilmektedir. Hepsi de aynı tarzda, yuvarlak ve tutamaklıdır. Üzerlerinde figürler ve yazıtlar olup sadece ağırlık ve boyutları farklıdır. Olasılıkla ağırlık-ların hepsi buradakiyle aynı buluntu yerinden geliyor olmalıdır. Bu ikonografideki kurşun ağırlıkların Tios kaynaklı olduğunun belirlenmesi önemlidir. Çünkü, bundan sonra ele ge-çen ve buluntu yeri bilinmeyen benzer ağırlıklar kolaylıkla lokalize edilebilir. Ağırlıklar tahıl ya da benzer ürünleri tartmakta kullanılmış olmalıdır. Filyos ve Devrek çaylarının taşımacılıkta kullanıldığı antik kaynaklardan bilinmektedir. Ne-hirlerin birleşme noktası ise önemli bir kavşak olmalıdır. Dolayısıyla buluntu yerinin, bu ne-hirlerde ticari malları taşıyan kayıkların mallarını boşalttığı, ticaretle ilişkili depo yapılarının temelleri olduğunu düşünmek mantıklıdır. Tios kenti ile buluntu yeri olan iki nehrin birleş-tiği kavşak noktası arasında büyük bir antik yol bulunmaktadır. Bu yol Tios ile Klaudiupolis kentlerini birbirine bağlamaktadır. Buluntu yerindeki olası depo yapılarının, belki de çok yakında yer alan ama Tios Kenti'nin denetimine bağlı olarak işlev gösteren bir emporion 'a (bağımsız pazar yerleşmesi) ait olduğu düşünülebilir. Emporion 'lar ticaret gereği genelde yol kenarlarında ya da kavşak yakınlarında kurulmuşlardır. Anadolu'da birçok emporia olduğu bilinmektedir. Kurşun ağırlık Roma İmparatorluk Dönemi'ne ait olmalıdır. Yazıtların Türkçe çevirileri aşağıdaki gibidir: Ön yüz: 'Hayırlı uğurlu olsun! Tioslular'ın Kent ve Halk meclislerinin (kurşun ağırlığı).' Arka yüz: 'Yönetici Areianos? - - - -.'Keywords :