Zur Verwaltung Kilikiens von 102 bis 78 v. Chr.
Authors : Bernd Kreiler
Pages : 117-126
View : 10 | Download : 9
Publication Date : 2007-05-15
Article Type : Research
Abstract :İ.Ö. 108-78 arasında Kilikya'nın İdari Durumu Son zamanlarda sıkça dile getirilen bir görüşe göre Kilikya İ.Ö. 102 yılında eyalet olmuş ve praetor (στÏατηγός) konumunda bir vali tarafından yönetilmiştir. Bu duruma kanıt olarak gösterilen á¼Ï€Î±Ïχεία στÏατηγική sözcüğünden yola çıkan Kreiler; Augustus'un İ.Ö. 27 yılındaki eyalet uygulamalarına kadar proconsul tarafından yönetilen eyaletlerle ( provincia praetoria/ á¼Ï€Î±Ïχεία ὑπατική) propraetor tarafından yönetilen eyaletler ( provincia praetoria/ á¼Ï€Î±Ïχεία στÏατηγική) arasında terminolojik ayrım yapılmadığını dikkate çekmekte ve Kilikya valisi olarak gösterilen şahısları mercek altına almaktadır. İlk Kilikya valisi olarak gösterilen M. Antonius'un Rhodos'ta ele geçen bir yazıtta στÏατηγὸς ἀνθÏπατος olarak anılması; kendisinin Asia eyaletinin valisi olarak Kilikya korsanlarına karşı harekete geçtiğine işaret etmektedir. Antonius bu çift ünvanla lex de piratis 'te de anılmaktadır. Bu durum ancak Antonius'un Asia proconsulu iken özel bir görevle Kilikyalı korsanlara karşı gönderilmiş olmasıyla açıklanabilir. Aynı durum Antonius'tan sonra Kilikya valisi olduğu sanılan L. Cornelius Sulla için de geçerlidir. Yine Rhodos'ta bulunan başka bir yazıt; Sulla'nın στÏατηγὸς ἀνθÏπατος Ῥωμαίων sıfatıyla 96/95 yılında Asia'ya proconsul olarak atandığını ve bu konumda Kilikya'ya da askeri sefer düzenlediğini belgelemektedir. Praetor anlamına da gelen στÏατηγός sözcüğünden yola çıkarak Sulla'yı bağımsız Kilikya valisi olarak görmek doğru değildir. Deniz yolunu kontrol altına almak amacıyla Kilikya korsanlarına karşı sefere çıkmayan Asia proconsulleri bu görev için kendi komutasında bulunan bir praetoru atamışlardır. Bu Delos'ta στÏατηγὸς Ῥωμαίων sıfatıyla onurlandırılan Cn. Octavius için geçerli olmalıdır. Kendisi 87 yılında consul olmadan önce olasılıkla 90 yılında Anadolu'da Asia valisinin emri altında praetor/στÏατηγός olarak görev yapmıştır. Mithradates tarafından 88 yılında esir alınan Prokonsul Q. Oppius da, Poseidonius tarafından στÏατηγὸς Παμφυλίας olarak tanımlanmasından dolayı yanlışlıkla Kilikya valileri arasında gösterilmektedir. Aphrodisias'ta ele geçen iki yazıtta kullanılan στÏατηγὸς ἀνθÏπατος Ῥωμαίων ve καὶ á¼Î¬Î½ τι ὠστÏατηγὸς á¼Ï€Î¹Ï„άσσῃ καὶ ἕτεÏον τῇ πόλει gibi ifadeler, Oppius'un Asia valisi olarak görev yaptığını kuşku bırakmayacak bir şekilde kanıtlamaktadır. Oppius büyük olasılıkla 89/88 yılında C. Cassius Asia valisi iken onun emri altında praetor/στÏατηγὸς Παμφυλίας konumunda Mithradates'e karşı savaşmış ve 88 yılının ilkbaharında Cassius'un süresi bitince Asia proconsul'u olarak atanmıştır. Mopsuhestia'da bulunan ve 1994 yılında yayımlanan bir yazıt ta Kilikya'nın 80li yılların ikinci yarısında hala Asia valileri tarafından yönetildiğini belgelemektedir. L. Licinius Lucullus bu yazıtta ταμίας καὶ ἀντιστÏατηγός sıfatıyla Mopsuhestia kentindeki Isis ve Serapis tapınağına asylia hakkını vermektedir. 86 ile 81 yılları arasında proquaestor pro praetore olarak atanan Lucullus; o yıllarda Sulla'nın vekili olarak Asia eyaletini yönetmiştir. Bu sıfatla doğu Kilikya'da konumlanan Mopsuhestia kentine bir hak tanıması, Kilikia'nın hala Asia proconsulleri tarafından yönetildiğini ispatlamaktadır. Kilikia'nın bağımsız bir eyalet olarak kurulması Sulla'nın diktatör olduğu İ.Ö. 80li yılların sonunda gerçekleşmiştir. Bilinen ilk Kilikya valisi ( pr. pro cos.) 80/79 yılında Cn. Cornelius Dolabella olmuştur. Aynı yılda Asia eyaletinin proconsul'u olarak C. Claudius Nero görev yapmıştır. 78 yılında Kilikya proconsul'u olarak atanan P. Servilius Vatia, 74 yılına kadar bölgede kalmış ve Isaurialılar üzerine kazandığı zaferden sonra bölgede ilk idari düzenlemeleri gerçekleştirmiştir.Keywords :