- Felsefe Dünyası
- Issue: 60
- İSKENDERİYE YAHUDİLİĞİNDEKİ KÖKLERİ IŞIĞINDA ORTAÇAĞ HIRİSTİYAN VE İSLAM DÜŞÜNCESİNDE FELSEFENİN KÖK...
İSKENDERİYE YAHUDİLİĞİNDEKİ KÖKLERİ IŞIĞINDA ORTAÇAĞ HIRİSTİYAN VE İSLAM DÜŞÜNCESİNDE FELSEFENİN KÖKENİ SORUNU
Authors : Hasan AYDIN
Pages : 67-113
View : 6 | Download : 3
Publication Date : 2014-12-15
Article Type : Research
Abstract :Tektanrılı dinlere mensup düşünürler, eski Yunan felsefesiyle karşılaşınca, ona yönelik birbirinden farklı tutumlar geliştirmişlerdir. Kimileri, onu putperestlik döneminin bilgeliği olarak görmüş, putperest unsurlar taşıdığı ve yabancı kökenli olduğu ve dinle çeliştiği gerekçesiyle reddetmiş; kimileri, içinde kısmi hakikatler barındırsa da, ona ihtiyatla yaklaşmak gerektiğini ileri sürmüş; kimileri ise, dinle felsefenin, farklı köklere ve yaklaşımlara sahip olsa da, felsefenin dinle çelişmediği, onunla büyük ölçüde uzlaştığı tezini benimseyip işlemiştir. Özellikle dinle felsefenin çelişmediği ve hatta uzlaştığı savını benimseyen kimi düşünüler, felsefeyle dini farklı kaynağa bağlamanın gerekmediğini, ikisinin de tanrısal bir temelinin olduğunu gösterilebileceğini düşünmüşler, bu konuda önemli mesai harcamışlardır. Bu düşünürlere göre, felsefe de tıpkı din gibi ilahi bir kaynaktan köken almaktadır; kökensel ortaklıkları bulunmaktadır. Daha doğru bir deyişle, dinsel düşünce tarihsel olarak felsefi düşünceyi öncelediği için, filozofların bu kaynaktan beslendiğini ileri sürmüşlerdir. Aslında felsefeyi tanrısal kökene bağlayan yaklaşımın ilk izleri, Pythagoras ve Sokrates-Platon geleneğinde mevcuttur ve bu gelenek felsefenin tanrıların bir armağanı olduğuna inanmaktadır. Öyle anlaşılıyor ki, felsefeyi tanrıların armağanı olarak gören bu anlayış, bir tek tanrılı din olarak felsefeyle karşılaşan İskenderiye Yahudi düşüncesinde köklü bir etki bırakmış, Yunan filozofları ile Hz. Musa’nın öğretisi arasında bağ kurulmuş, bu anlayış ardından Hıristiyan kilise babalarında gelişimini sürdürmüştür. Aynı anlayışın, Yunan filozoflarıyla Davud, Lokman, İdris gibi peygamberlerle bağ kurma yoluyla İslam düşüncesi içerisinde de bir karşılık bulduğu görülmektedir. İşte bu makale, İskenderiye Yahudi felsefesindeki kökleri ışında, felsefeyi tanrısal kökene bağlayan anlayışın, Hıristiyan ve İslam ortaçağındaki gelişimini izlemeyi ve bir değerlendirmesini yapmayı amaçlamaktadır.Keywords : Felsefe, Yunan felsefesi, ortaçağ felsefesi, Hıristiyan felsefesi, İslam felsefesi, İskenderiye Yahudi felsefesi, felsefenin kökeni., origin of philosophy.