Abstract :Güney Kafkasya’da Rusya, İran ve Osmanlı Devleti ile yaptığı savaşlar sonucunda bölgeyi bilfiil kendisine bağlamayı başardı [Gülistan (1813) , Türkmençay(1828) ve Edirne (1829) Antlaşmaları]. Bu tarihî süreç içerisinde, Rusya 1826-1828 Rus-İran savaşı neticesinde imzalanan Türkmençay Antlaşması ile Revan Hanlığı’nı kendi sınırlarına dahil ederek Revan Hanlığı, Nahçıvan Hanlığı ve Ordubad toprakları üzerinde Rus idaresinde bir Ermeni Eyaleti oluşturdu. Bunlardan birincisi, ele geçirilen topraklarda Rusya’ya yakınlık duyan Hıristiyanların siyasi, toplumsal, ekonomik gücünü artırmak suretiyle bölgenin Rusya’ya bağlanmasını sağlamak diğeri ise Müslümanlar ile Hıristiyanlar arasında dengeli politikalar izlemek suretiyle bölgenin toplumsal yapısına müdahale etmeden yapılacak düzenlemelerle asayişin sağlanması, diğer taraftan Hıristiyanların yanında Müslüman halkın da Rusya’ya sempati duymasını sağlayarak bölgenin sorunsuz bir halde Rusya’ya bağlanmak istenmesidir. Bölgenin toplumsal ve etnik yapısının sorunlara açık olması, tarihi geçmişin bir sonucu olarak bölgede oluşan idari, siyasi, toplumsal, ekonomik yapının Rus sisteminden oldukça farklılıklar arz etmesi ise Çarlık Rusya’nın bu bölgede kendi idaresini kurarken önüne çıkan en önemli sorun olarak ortaya çıktı ve bu nedenle bölgede arzu edilen Rus idaresinin kurulması uzun bir zaman aldı. İşte, bu makale ile Rus kaynakları ışığında sözkonusu dönem içerisinde Rusya’nın Revan hanlığı, Nahçıvan Hanlığı ve Ordubad toprakları üzerinde Paskeviç döneminde kurduğu idari yapı ele alınarak bölgenin Ermeni Eyaleti haline dönüştürmesi süreci irdelenmektedir. Keywords : Revan Hanlığı, , Ermeni Eyaleti, Rus İdaresi, Güney Kafkasya
