- Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi
- Vol: 7 Issue: 2
- A.B.D.'nin KALiFORNiYA EYALETiNDE SULAMAYA YENİ AÇILMIŞ BİR BÖLGEDE DİNAMİK DOĞRUSAL PROGRAMLAMA UYG...
A.B.D.'nin KALiFORNiYA EYALETiNDE SULAMAYA YENİ AÇILMIŞ BİR BÖLGEDE DİNAMİK DOĞRUSAL PROGRAMLAMA UYGULAMASI İLE SULAMA PROJESİNİN MALİ FİZİBİLİTESİNİN SAPTANMASI
Authors : Yüksel Işyar
Pages : 0-0
View : 8 | Download : 2
Publication Date : 2010-12-27
Article Type : Research
Abstract :ÖZET Kaıijorniya Eyaletinin hızla artan su ihtiyacının (Belediye sınırları içindeki su ihtiyacı ve tanmda kul· lanılan su ihtiyacı) karşılanması için çok büyük yatırımları gerektiren nehir vadisi değiştirme projelerine (river-basin transjers) sık sık rastlanmaktadır. Bunlardan en son ve en geniş ölçeklisi Federal Hükumetle Eyaletin birlikte jinanse ettikleri 400 milden uzun bir k~nalla (Aquedact) suyu Kuzey Kalijomiya'dan Güney KalijorniyaJya nakledecek ve depolayacak olan proj~dir. Çok yüksek yatırımı gerektiren bu proje He temin edilen su, Güney, Kalijorniyada belediye ve sanayi su talebini karşılayacak, San Joaquin Vadisinde ise) söZ ·konusu proje suyunun esas kullanım alanı tarımsal olacaktır. Batı San J oaquin Vadisinde 13 zondan (district) oluşan takriben 1.2 milyon acre tarım arazisi proje suyundan yararlanacaktır. Bu zonlardan bazıları, Söz konusu proje suyu He, sulama suyuna ilk deja olarak kavuşmuş olacak, diğer zonlarda ise proje suyu mevcut su kaynaklarını takviye etmek ve/veya toprak altı suyunu ikame için kullanılacaktır. tlk olarak 1968 de kullanılmaya başlanan proje suyunun dağıtımı Batı San Joaquin Vadisinde intensij olarak kullanıldıkça bölge tarımının ürün paterninde büyük ölçüde değişiklik beklenmektedir. Beklenen değişklik, birim (acre-foot) sulama suyunun $9-$.46 gibi çok yüksek seviyelere .ulaştığı Batı San Joaquin Vadisinde (birçok bölgenin sulama suyu masrafından 1iUksek) bir bakıma şarttır. Dinamik doğrusal programlamanın sonsuz Dir pldntama horizonuna uygulanması ile, bölgenin net sulanan· arazisindeki en hızlı artış 1970-1980 dönemindeki 10 yıl içinde bekıenmektedir. Kalkınmanın tamamlanacağı varsayılan 1990 yılında (Full Development Year), 1970 yılına göre ('modelin ilk zaman bloku), Batı San Joaquin Vadisınde net sulanan arazinin 330 bin acre artarak 1.194.000 acre'a yükseleceği beklenmektedir (% 31 artış). Proje suyunun sai11anmasından önceki yıllarda güveniHr ve yeterli sulama suyunun olmaytşı nedeniyle ihmal edilen bağ ve meyve ağaçları tesisi gibi uzun dö. nem kapital yatırımlarını gerektiren tesislerin bölge tarımında önem kazanacağı beklenmektedir. Tarla ürünleri ve birçok sebze çeşitleri için aynı araziden yılda iki ürün alma (double-cropping) mümkün olacağından toplam hasat edilen arazi artışının toplam sula· nan arazi artışından daha hızlı olacağı beklenmektedir. O halde, proje suyunun bölgenin kalkınmasına etkisi «yeni arazi» ve «intansite» olmak üzere iki yönden olacaktır. Toplam hasat edilen alan 1980-1990 dönemindeki 10 yıl içinde maksimuma yükselecek, daha sonraki yıl. larda ise çift ürün alınması mümkün olan yıııık ürünler yerlerini bağ ve meyve ağaçları gibi çok yıllık üTÜnlere bırakacağından, sözkonusu alanda bir düşüş g·öriile bilecektir. Bölge tarımında beklenen en şiddetıi değişim, bağ ve meyvelik tesisi için tahsis edilen arazide 20-25 kat artış, sebze arazisinde de 3-5 kat artış beklenmesidir. Bağ, meyve ağaçları ,ve sebzelerden oluşan spesiyal ürünler (speciality crops) projeden önceki dönemde bölgenin sulanan manının % 4'ünü kapsamakta iken, 1990 da bu oranın % 26'ya yükseleceği beklenmektedir. Yer altı suyu kullanım oranı 1990 da bugünkü kul.. lanım seviyesinden % 19 daha az olacaktır. Kalkınmanın tamamlanacağı yıl (1990) da proje suyunun sadece % l'i kullanılmadan kalacak, öte yandan yer altı su seviyesini belirli bir kritik seviyenin altına düşürmeden her yıl kullanılabilen miktarın (safe yield) takriben % 20 si kullanılmadan kalacaktır.Bölgede sıılatıab~lir arazi olarak nitelenen toplam arazinin % 12 si 1990 yılı başında kalkınmamış olarak kalacaktır. Bu oranı teşkil eden arazinin hemen tama~ mını, üretime sokulabilmesi aneak çok yoğun ıslah faaliyetlerine bağlı olan, marjinal arazi~ler teşkil ederler. Bölgede spesiyalite ürünlerin ekim alanlarının, ürün fiuatlarıni sabit seviyede muhafaza edeceği düzeyde gerçekleşeceği varsayımı altında ve % 7 lik bir faiz (veya iskonto) oranının kullanılması halinde, projenin global ödeme kapasitesi ancak proje suyu masraflarını tam olarak ödeyebilecek seviyede olacaktır. Faiz oranının % 5'e düşürülmesi halinde ise, global ödeme ka· pasitesi önemli bir artış gösterecektir. Öte yandan, bölgede spesiyalite ürünlere tahsis edilen eKim alanı, bu ürünlerin fiyatlarını son yıllar ortalamasının (19621968) % 5-10 altına düşürecek düzeye yükselirse, projenin global ödeme kapasitesi proje suyu masraflarının ancak % 68'ini karşılıyabilecek seviyeye düşecektir. Batı San Joaquin Vadisinin toplam spesiyalite ürün ekim alanının, bölgeyioluşturan 13 zon arasında her zonun sahip olduğu iyi kaliteli toprak oranına göre yeniden tahsisi, bölgenin global ödeme kapasitesi üzerinde çok az etki yaratacak, fakat zonların münferit olarak ödeme kapasitelerini geniş ölçüde etkiliyecektir. Ülke çapında spesiyalite ürün yetiştirilen bölgelerin üreticileri, bu ürünlerin ekim alanlarını sabit fiyat varsayımını gerçekleştirecek seviyede tutabilirse, pro· jenin global geri ödeme kapasitesinin tüm proje suyu masraflarının % 89'unu karşılayacak seviyeye yükseleceği beklenmektedir. Bu oran, zonların niyet ettikleri planlarını uygulayarak spesiyalite ürün fiyatlarını düşürücü etkide bulunmaları durumu için tahmin edilen % 68 lik orandan belirgin olarak yüksektir. SUMMARY ESTiMATiON Of FiNANCiAl FE,ASiBiLiTY OF A NEW iRRiGATiON PROJECT iN THE STATE OF CALiFORNiA OF U.S.A. As irrigation districts in the San Joaquin Valley westside area complete their distribution canals and laterals. a rapid increasein the net irrigated acreage is expected. The most rapid increase will occur in the decade 1970 - 1980. By 1990, net irrigated land in the westside area is expected to in· crease by approximately 31 percent over the 1970 acreage. Due to the large amount of double-crop ping of field and vegetabl-e crops, totaI harvested acres iS expected to increase more rapidly than the acreage ofinigated land. Thus the total impact of the development reflects both the "new land" effect and the «intensificationıo effect. Total harvested acreage wlll reach a peak in the decade 1980 . 1990 and then decrease due to the replacement of double - cropped annuaI crops with perennial crops such as trees and vines. The most dramatic change in the area is an expected 20 to 25-fold increase in the acreage of trees and vines, while crops {trees. vines, and vegetables} covered only 4 percent of the irrigated land prior to the water project, but are expected to increase to about 26 percent by 1990. At full development. ground water pumping will have decHned about 19 percent from current levels. Only 1 percent of the project water supply will go unused at full development whereas about 2Q percent of the safe yield of grcound water bas-in will go unused. About 12 percent of the irrigable Jand in the study area is projected to be left undeveloped at complation of the project· Almost all of these .Iands will be' the marginal soils which require extensive reclamation programs to bring them into production. Assu!TI1ng that irrigation districts impılement tl:ıei:r planting intentions and that speciality crop prices remain constant, the overall project water repayment capacity will just cover overall project water costs at an interest rate of 7 percent. lowering. the interest rate to 5 percent. sharply increases the ratio of payment capacity to water costs. Of implementation of district ,intended plans cause speciality crop prices to be depressed on the order of 5 to 10 percent. overall project repayment capacity woul'd be reduced to ab~ ut 68 percent of over-all ıProject water costs. Reallocation of the total westside speci1ality crop acreage to districts on the basis of their supply of high-quality soils rather than on their intended plans changes repayment capacity very Iittle for westside ·as a whole. However, it markedly alters the repayment ca· pacity-water cost ratio in indivi· dual distrlcts. If speciality cro,p producers throughoııt the State would reduce their acreage sufficiently to maintain constant prices, the ove· ral! project water repayment capacity iS estimated to be 89 percent of overall project water costs. This is si'gnlficantly greater than the repayment capacity-water cost ratio of 68 if the districts carry out their 'intended plans and depressed speciality crop prices result.Keywords :