GÖZENEKLİ VE DISPERS BİR SİSTEM OLARAK TOPRAK
Authors : Metin Bahtiyar
Pages : 0-0
View : 16 | Download : 10
Publication Date : 2010-12-27
Article Type : Review
Abstract :ÖZET Topraklar esas itibariyle katı, sıvı ve gaz fazlal'ından meydana gelmişlerdir. Katı faz, çok c;leğişik irilikte mine· ral ve organik maddeden, sıvı faz, gerek toprak içersinde serbest halde bulunan, gerekse toprak taneciklerin~ };el· li yüzey kuvvetleriyle bağlanmış olan sudan, gaz faz ise, toprak havasından ibarettir. Yapısı bozulmamış bir toprak yakından incelendiğinde, toprak taneciklerinin büyük bir kısmının çeşitli· şekil ve irifikte kümeler halinde bulundukları, aralarında sayı· ·sız gözenek boşlukları bıraktıkları görülür. Toprağın gözenek hacmi, toprak taneciklerinin diziliş tarzı, toprak teks· türü ve strüktürüne bağlıdır. Toprak· Su ilişkileri bakımın· dan, gözenek iriliği dağılımının önemi çok büyüktür. 'foprakta suyun tutulması ve kolayca hareket edebilmesi bakı· mından, toprak gözeneklerini, kaba (> 1;0 mik.), orta (10·0,2 mik.) ve küçük« 0,2 mik.) gözeneklare ayırmak mümkün. dür. Toprağı meydana getiren taneciklerin irilikleri, onların fiziko· kimyasal bakımdan aktif olan yüzey genişliklerini tayin eder. Birim ağırlık veya hacimdeki dispers sistemin toplam yüzeyalanına özgül (Spesifik) i yüzey denilir. Tane. iriliği azald1kça özgül yüzey, dolayısıyla fiziko· kimyasal aktivite artar. Topraklarda bu aktiviteyi hemen tamamen kil fraksiyonu üstlenmiştir. Kil; Içersinde 2 mikrondan küçük sekonder mineralla. rin hakim olduğu, ayrışmanın koJloida1 ürünlerinden ibaret dIspers bir sistemdir, şeklinde tarif edilebilir. Kristal bir yapıya sahıp olan kil minareılleri, Si.letraedron ve AI·Ok· taedron strüktür ünitelerinden meydana gelmislerdir. Bu ünitelerin çeşitli Ikombinasyonları ve iyonik yerdeğiştirme.: lerle çeşitli killer teşekkül etmiştir. Şekilleri, levha, disk ve çubuk benze'ridir. Kristal ünitelerin kenar ve köşeleri· nin kırılması sonucu açığa çıkan OH gruplarındaki H iyonunun disosiye olması ve iyonik yerdeğiştirmeler yolu..;,ıa killer elektro· negatif yuke sahiptirler. Bu negatif yükler etkilerini, katyon adsorpsiyonu, katyon değistirme, su ad· sorpsiyonu ve kolloidal süspansiyonların f1okülasyon ve dlspersiyonunda göstermektedirler.Keywords :