- Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi
- Vol: 8 Issue: 1
- Pharmacognosic Researches on the Fruits of Boreava orientalis Jaub. et Spach.
Pharmacognosic Researches on the Fruits of Boreava orientalis Jaub. et Spach.
Authors : Mekin Tanker, Muallâ Yenen
Pages : 0-0
Doi:10.1501/Eczfak_0000000244
View : 11 | Download : 3
Publication Date : 1978-06-01
Article Type : Research
Abstract :Bütün Anadolu'da yaygı n olarak bulunan Boreava orientalis Jaub. et Spach. (Cruciferae) bitkisi, bol miktarda sabit ya ğ içermektedir. Çok kolay yetişen ve bu nedenle gerekti ğinde kolayca ve büyük ölçüde kültürü yapılabilecek bir bitki olduğundan, bu çalışma, meyva ve tohumlardan elde edilecek sabit ya ğın eczacılık yönünden değerlendirilmesi amac ıyla seçildi ve sürdürüldü. MATERYAL ve YÖNTEM Boreava orientalis bitkisi, 1972 ve 1973 temmuz ile 1976 haziran aylarında Ankara—Beypazar ı ve Atatürk Orman Çiftli ği yol kenarlarındaki tarlalardan toplandı . Morfolojik ve anatomik incelemeler için ayrılan taze meyva, tohum ve çiçek örnekleri, 70 °lik etanol içinde sakland ı . Cruciferae familyasını n Dialypetalae alt sınıfinın özelliklerini taşıyan Boreava cinsinin iki türü bulunmaktad ır (1,2). B. orientalis Jaub. et Spach. ve B. aptera Boiss. et Heldr. türleri petallerinin şekli ve meyva büyüklüklerinin farkl ı olması nedeniyle birbirlerinden kolaylıkla ayırdedilebilirler (2). B. orientalis'te petaller spatulat, meyvalar büyük (8-10 mm x 7 mm) ve 4 kanatlı , tepede piramidal ve akut tur. B. aptera' da ise petaller oblong—lanseolat, meyva daha küçük (7 mm x 3 mm) ve kanatsız olup 3 kosta ta şır (2, 3). B. aptera az bulunan, endemik bir türdür, daha çok yüksek yerlerde, Burdur'da ve Antalya'da (Elmal ı ovası , 1050 m) rastlanmıştır (2). Bugün için, bitkinin yabani olarak yaln ızca Türkiye'de yeti ştiği anlaşılmaktadır. B. orientalis bitkisine, 300 m den 1600 m ye kadar, tarlalarda ve yol kenarlarında rastlanır. Istanbul'un doğusu, Bilecik (300 m), Kütahya (Gediz—Çavdarhisar, 1100 m), Afyon (Ac ıgöl, 800-900 m), Antalya (Elmalı), Konya (Çumra, 900 m; Aksaray, 1000 m), Ni ğde (Ulukışla, 1430 m), Ankara (A.O. Çiftli ği, 900 m), Çankırı—Kalecik, Kastamonu (Tosya, Kavakçe şme), Tokat (Artova), Sivas—Kayseri (1400 m), Kayseri ovası (1107 m), Mara ş (Elbistan, 1100 m), Elazığ (Hazar gölü, 850 m), Erzurum'da (Horasan, 1600 m) rastlanm ıştır (2). Kimyasal çalışmalar için, gölgede kurutulup, değirmende toz haline getirilmiş meyva ve tohumlar kullan ıldı . Önce bir düze kimyasal tepkime ile, örnekte bulunabilecek etken maddelerin varlığı araştırıldı . Bu tepkimeler sonucu, Cruciferae familyası için karakteristik olan senevol heterozitlerinin bulunmad ığı anlaşıldı . Yine örneğin kardenolit ve protoalkaloitleri içermedi ği, ancak protein taşıdığı saptandı . Daha sonra yap ılan nitel analizlerle, kuru drogda kuruma kayb ı , kül ve asitte erimeyen kül ile sabit ya ğ miktarları saptandı . Çok miktarda elde edilen sabit ya ğın fiziksel ve kimyasal özelikleri incelendi ve sabit yağı oluşturan yağ asitleri gaz kromatografisi yardımıyla saptandı . Sabunlaşmayan kısmı n içerdiği sterol ise, digitonin ile çöktürme yöntemi uygulanarak ayr ıldıktan sonra asetilli türevi hazırlanıp, ergime noktası tayin edildi. IR spektrumları ve ince tabaka kromatografisi yard ımıyla kesin teşhis yapıldı . Aynı zamanda sabit ya ğın toksik etkileri de araştırıldıKeywords :