- Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi
- Vol: 4 Issue: 7
- Türk Mitolojisinde Bazı Mitolojik Varlıkların Dönüşümü
Türk Mitolojisinde Bazı Mitolojik Varlıkların Dönüşümü
Authors : Aynur Gazanfargizi
Pages : 65-77
View : 10 | Download : 3
Publication Date : 2021-11-30
Article Type : Research
Abstract :Dönüşüm her zaman araştırıcıların dikkatini çekmiştir. Stith Thompson kendi araştırmasının büyük kısmında dönüşüme yer ayırmıştır. Daha sonra Metin Ergun da genel Türk dünyasındaki efsanelerin dönüşüm motiflerini işlemiştir. Konu üzerinde Kazakistan Azerbaycan ve s Türk cumhuriyetlerinde araştrımalar yapılmış, dönüşüm konusuna değinilmiştir. Belirtmeliyiz ki, konu ile ilgili hala araştırmalara ihtiyaç vardır, bu yüzden de dönüşüm motivlerinin Türk mitolojisindeki önemini araştırma gereği duyduk. Genel Türk masallarına, destanlarına ve rivayetlerine kısaca göz attığımız zaman insanın hayvana, yahut hayvanın insana dönüşme motifini görürüz. Çalışmanın amacı mitolojik varlıkların dönüşümünün sadece mitlerde değil, pek çok halkbilim türevlerinde mevcut olduğunu göstermektir. Çalışmada evvela dönüşüm hakkında bilgi verilmiştir. Hakkında yapılan araştırmalara kısaca değinilmiştir. Daha sonra dönüşümün sebepleri, dönüşüm motifleri ve motiflerin Türk mitolojisindeki önemi araştırılmıştır. Türk mitolojik düşüncesinin ilk etaplarında insan kendini hayvandan ayırt etmiyordu. Kolayca ceylana, keçiye ve s. dönüşebiliniyordu. Sadece hayvan değil, yine mitolojimizde kutsallığına inandığımız kuşlara ve nesnelere, yani taşa ve sema cisimlerine de dönüşülürdü. Bu dönüşümler mitolojide ruhun ve doğanın uyumu olarak kabul edilmiştir. Bir az daha genelleştirirsek, dönüşüm beraberlik hukukuna inançtan başka birşey değildir. Bu mitolojik düşüncenin iki farklı etaptan geçtiğini söyleyebiliriz. Birinci etap ruh ile doğanın tamamen beraber olduğuna inanılan etaptır. İkinci etapta insanın artık yavaş yavaş doğanın derinliklerinden uzaklaştığını görmekteyiz. Bu çalışmada alan araştırması, tarama yöntemi ve karşılaştırmalı metot kullanılarak dönüşüm, dönüşüm sebepleri, dönüşüm motifleri analiz edilmiştir. Çeşitli kaynaklar taranmış ve metin üzerinde tarama ve analiz yapılarak doğru sonuca ulaşılmıştır.Keywords : dönüşüm, çevrilme, , taş, , kuş,