- Türkiye Adalet Akademisi Dergisi
- Issue: 46
- ÇEVREYİ KİRLETENİN SORUMLULUĞUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ VE ÇEVRE SORUMLULUK HUKUKUNDA SORUMLULUK SEBEPLERİ...
ÇEVREYİ KİRLETENİN SORUMLULUĞUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ VE ÇEVRE SORUMLULUK HUKUKUNDA SORUMLULUK SEBEPLERİNİN YARIŞMASI
Authors : Didem Başar
Pages : 145-170
View : 8 | Download : 4
Publication Date : 2021-04-05
Article Type : Research
Abstract :Sorumluluk hukukumuzda ilke, kusur sorumluluğudur. Bu kapsamda, kusur unsuru bulunmadan haksız fiil failinin sorumlu tutulması mümkün değildir. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ve özel kanunlarda kusur sorumluluğunun istisnaları düzenlenmiştir. Çevreyi kirletenin hukuki sorumluluğu da bu istisnai hallerin bir örneğidir. Çevreyi kirletenin sorumluluğuna ilişkin olarak özel düzenleme, 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 28. maddesinde yer almakla birlikte, TBK m.69’da kusursuz sorumluluk halleri olarak düzenlenen yapı malikinin sorumluluğu, TMK m.737’de düzenlenen taşınmaz malikinin sorumluluğuna ilişkin hükümler de somut olayın niteliğine uygun düştüğü hallerde uygulama alanı bulmaktadır. Bununla birlikte, tehlike sorumluluğunu genel olarak düzenleyen TBK m.71 hükmü ve tehlike sorumluluğuna ilişkin 6326 sayılı Petrol Kanunu, 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu gibi özel kanunlar da çevreyi kirletenin sorumluluğunda uygulanabilecektir. Kirletenin sorumluluğunun hukuki niteliğine ilişkin doktrinde görüş birliği bulunmasa da sorumluluğun hukuki niteliğinin, ağırlaştırılmış sebep sorumluluğu, fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesine dayanan sorumluluk, tehlike sorumluluğu ve karma sorumluluk olabileceğine ilişkin farklı görüşler bulunmaktadır. Çevreyi kirletenin sorumluluğunu doğuran somut olay, kirletenin kusurlu davranışına da dayanabileceği gibi farklı kusursuz sorumluluk hallerini gerektiren olgular bir arada bulunabilir. Bu durumda kirletenin sorumluluğunun hangi sorumluluk sebebine dayanabileceği önem arz eder. TBK m.60 hükmü gereğince; Hakim, zarar gören aksini istemiş olmadıkça veya kanunda aksi öngörülmedikçe, zarar görene en iyi giderim imkanı sağlayan sorumluluk sebebine göre karar verecektir. Meydana gelen zarar (kirlilik) hem tehlike arz eden bir işletme faaliyetinden kaynaklanıyor hem de ÇK m.28/II kapsamında sorumluluk doğmuş ve zarar kirletenin kusuruna dayanıyorsa zarar görenin kusur esasına dayanan haksız fiil genel hükümlerine dayanması TBK m.71 ve ÇKm.28 e göre daha az elverişlidir. Her iki sorumluluk da kusursuz sorumluluk türü olduğundan zarar görenin lehinedir. Bu iki sorumluluk hükümlerinden hangisinin zarar görenin lehine olduğu somut olay kapsamında değerlendirilecektir.Keywords : çevre zararı, , haksız fiil, , kusur sorumluluğu, , tehlike sorumluluğu, , sorumlulukların yarışması