- Tarih ve Gelecek Dergisi
- Vol: 6 Issue: 1
- Osmanlı Devleti’nde Kiliselerin Hukukî Statüsü ve Tosya Meryemana Kilisesi’nin Yeniden İnşası Mesele...
Osmanlı Devleti’nde Kiliselerin Hukukî Statüsü ve Tosya Meryemana Kilisesi’nin Yeniden İnşası Meselesi
Authors : Ercan ÇELEBİ
Pages : 26-51
Doi:10.21551/jhf.696189
View : 7 | Download : 3
Publication Date : 2020-03-26
Article Type : Research
Abstract :Osmanlı Devleti’nin gayrimüslim tebaasıyla olan ilişkileri İslâm Hukuku’nun zımmilere ilişkin düzenlemelerine göre şekillenmiştir. İslâm Hukuku’nda zımmilere, zimmet akdi çerçevesinde can, mal, inanç ve namus güvencesi verilmiş; hak ve yükümlülükler hususunda ise şahsî hukuk, aile hukuku, miras hukuku, borçlar hukuku gibi genel hukuk prensipleri çerçevesinde muamele edilmiştir. Osmanlı Devleti’nin gayrimüslim ibadethanelerine yaklaşımında da İslâm Hukuku belirleyici rol oynamıştır. Bir şehrin barış ya da savaş yoluyla fethedilmesi veya Müslümanlar tarafından kurulmuş olması, gayrimüslim ibadethanelerinin hukukî statüsünü tayin etme de etkili olmuştur. Kural olarak yeni kilise, manastır, havra yapımına izin verilmemiş; ancak mevcutların aslına uygun şekilde tamiri ve yeniden inşası padişahın iznine bağlanmıştır. Islâhat Fermanı ile bu hususlar yeniden ele alınarak fermanın 11, 13 ve 14. maddeleri ile yeniden bir düzenlemeye gidilmiş; "fetva şartı” ortadan kaldırılarak şer’i uygulamalardan vazgeçilmiştir. Bu çerçevede Osmanlı Devleti sınırları dâhilinde bulunan kiliselerden bir kısmının yeniden inşası ya da tamirine talepler göz önüne alınarak izin verilmiştir. Osmanlı Devleti’nde gayrimüslim ibadethanelerinin hukukî statüsü, bu durumun Tanzimat ve Islâhat Fermanı sonrasında uğradığı değişim, belirlenen kâide ve kuralların uygulamaya konulması ve buna dair örnekler, özellikle yerel tarih araştırmaları için önemli görülmektedir. Bu çalışmada Tosya kazasında bulunan Meryemana Kilisesi ve müştemilâtından bulunan Rum Mektebi’nin tamiri ve yeniden inşası süreci konu edilmiş ve konuya dair tespitlerde bulunulması düşünülmüştür.Keywords : Osmanlı Devleti, , Gayr-i Müslim İbadethaneleri, Tosya, Meryemana Kilisesi, Rum Mektebi