Anadolu Ve Türk Kültüründe Zeytin
Authors : Gültekin Erdal, Dilek Soylu Baştuğ, Kelime Erdal
Pages : 164-169
View : 22 | Download : 8
Publication Date : 2020-08-07
Article Type : Other
Abstract :Antik çağlardan beri bilinen zeytinin, ilk olarak nerede yetiştiği tam olarak bilinmemektedir. Ancak Anadolu’nun güney, güney batı ve batı gibi birçok bölgesinde yabani zeytin ormanlarının olduğunun bilinmesi, zeytinin ana yurdunun buralar olduğu fikrini güçlendirmektedir. Akdeniz havzasında kurulmuş tüm uygarlıklarda görülen zeytinin, bu uygarlıkların kültürlerinde de çok önemli bir yeri vardır. Zeytin ağacının çok uzun ömürlü olması, sağlıklı, iştah açıcı ve uzun süre saklanabilen bir yiyecek olması, insan hayatında hep var olmasını sağlamıştır. Zeytin, Anadolu kültürünün hemen her alanında bolca kullanılmış, Türk yaşam ve alışkanlıkları ile ayrı bir seviyeye yükselmiştir. Her mevsim yeşil yapraklarıyla ölümsüzlüğü, doğumu hatta evlenme kültürünü anlatırken, tüm dini kitaplarda adının geçmesi nedeniyle de dini gelenek ve törenlerde yer almıştır. Arkeolojik bulgular antik Anadolu yaşamında zeytin ve zeytinyağını dini ritüellerde kullanıldığını göstermektedir. Ayrıca birçok hastalıklar için ilaç olarak kullanıldığı da bilinmektedir. Ancak Anadolu ve İslam kültüründe zeytin, uzun bir ömrün sembolü olduğu gibi, cennetin de meyvesidir. Cennet meyvelerinin mezar taşlarında bolca uygulanmış olması, kompozisyon ve motif bakımından çeşitlilik göstermesini sağlamıştır. Bu çeşitlilik, mezar taşlarına, sıradanlığın ötesinde bir anlamla, sanat gözü ile bakılmasına yol açmıştır. Bilindiği gibi mezarların üzerine taş koymak eski bir gelenektir. Türkler de bu geleneği sürdürmüşler, kendi sahip oldukları ve getirdikleriyle, karşılaştıkları kültürün arasında yeni bir sentez ortaya koymuşlardır. Bu araştırmada zeytinin Türk kültüründeki yeri araştırılmış, Türk folklorunda, şiirinde, manilerde, halı, kilim ve nihayetinde mezar taşlarında motif olarak nasıl kullanıldığı, doküman analizi yöntemiyle tespit edilmiştir. Araştırma ile cennet meyvesi zeytinin kültürel değeri ortaya konulurken, aynı zamanda Türk kültürünün zenginliğine vurgu yapılmıştır.Keywords : Zeytin, , Türk kültürü, , halk kültürü, , şiir, , mezar taşı,