- Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 49
- A CONTRIBUTION TO TURKISH HISTORY OF DEMOCRACY STUDIES: EVALUATION OF THE SOCIAL DEMOCRATIC PARTY AN...
A CONTRIBUTION TO TURKISH HISTORY OF DEMOCRACY STUDIES: EVALUATION OF THE SOCIAL DEMOCRATIC PARTY AND ITS PROGRAM
Authors : Yenal Ünal
Pages : 381-398
Doi:10.21563/sutad.857506
View : 16 | Download : 6
Publication Date : 2020-08-21
Article Type : Research
Abstract :Sosyal Demokrat Fırkası, mütareke döneminde kurulan siyasi fırkalardan biridir. Fırka, o dönemde büyük ümitler beslenilen Wilson İlkelerini temel alarak Osmanlı Devleti’ni çağın ihtiyaçları gereğince geliştirmek amacıyla kurulmuştur. Partinin merkezi İstanbul’dur. Sosyal Demokrat Fırkası’nın kuruluşu için 22 Aralık 1918’de resmî başvuruda bulunulmuştur. Partinin başkanı Öğretmen Doktor Hasan Rıza, Başkan Vekili Kazım, Başkan Vekili Emekli Tuğgeneral Halit, Genel Sekreter Yorgaki Habib, Kâtip Yardımcısı Doktor Lebib, Kasadar Cemal ve Kasadar Yardımcısı Salim’dir. Fırkanın üyeleri ise Mehmet Sait, Öğretmen Osman Nuri, Öğretmen Abdullah, Dava Vekili Cemil El-Subûti, Emekli Albay Hamdi, Kaptan Seyit Ali ve İbrahim Beylerdir. Sosyal Demokrat Fırkası, Türk siyasi tarihinde derin bir iz bırakmamakla birlikte Türk demokrasi tarihi adına kayda değer bir politik yapıdır. Çünkü günümüzde beşeri bilimciler tarafından üzerinde sıkça durulan sosyal demokrasi ve sosyal politika kavramlarının Osmanlı döneminden itibaren Türkiye’de tartışılmaya başladığını göstermesi bakımından bir kaynak hüviyeti taşımaktadır. Diğer bir ifadeyle sosyal demokrasi kavramı ve bu yönde oluşturulacak politikaların tesis edilmesi yolunda ilk girişimlerden birisi, bu fırka tarafından gerçekleştirilmiştir. Dolayısıyla parti, sosyal demokrasi tarihi araştırmalarında bir hedef noktası olmamakla birlikte; amaca gidiş yolunda tam bir işaret levhasıdır. Sosyal Demokrat Fırkası, mütareke döneminde kurulmuş olan diğer birçok siyasal parti gibi 1919 seçimlerinden sonra işlevselliğini yitirmiş ve Türk siyasi hayatından çekilmiştir. Uzun soluklu bir siyasi yapı hâline dönüşmeyi başaramamıştır. Bu araştırma kapsamında ulaşılan en orijinal kaynaklar temelinde Sosyal Demokrat Fırkası ile fırka programı çeşitli açılardan analiz edilmiş ve bu konularda muhtelif değerlendirmelerde bulunulmuştur.Keywords : Sosyal Demokrat Fırkası, , Sosyal Demokrasi, , Türk Demokrasi Tarih, , Hasan Rıza, 1919 Seçimleri