- Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi
- Issue: 12 Special Issue
- ANADOLU’DAKİ BİZANS THEMA BİRLİKLERİNİN MALAZGİRT ÖNCESİ VAZİYETLERİ: UMUMÎ BİR İNCELEME...
ANADOLU’DAKİ BİZANS THEMA BİRLİKLERİNİN MALAZGİRT ÖNCESİ VAZİYETLERİ: UMUMÎ BİR İNCELEME
Authors : Adnan Eskikurt
Pages : 143-162
View : 10 | Download : 5
Publication Date : 2020-06-29
Article Type : Research
Abstract :Bizans İmparatorluğu VI. yüzyılda Sâsâniler, VII. yüzyılda da Müslüman Araplar karşısındaki mücadelelerde başarısız olmuş, rakiplerinin taarruzlarını püskürtmek ve kayıplarını telafi etmek için VII. yüzyılın ikinci yarısında Anadolu’da Toros silsilesi ve Anti Torosların kuzeybatısındaki bölgelerde toprağa dayalı idarî, askerî ve iktisadî mahiyeti ile tanınan thema sistemine bel bağlamıştır. Thema teşkilâtının birliklerini hususi arazi mülkiyetine sahip yerleşik köylülerden müteşekkil eski hudut bölgesi (limes) askerleri, Anadolu ve Kafkaslardan derlenen unsurlar, kimi Bizans köylüleri, Ostrogotlar ve Slavlar teşkil ediyordu. Strategos denilen, sivil vali yetkilerine de sahip askerî idareciler emrinde belli esaslar dâhilinde görev yapan thema birlikleri mensuplarına ise stratiotes deniliyordu. Bizans IX. ve X. yüzyıllarda en ihtişamlı dönemini yaşayan bu teşkilât sayesinde hedeflerine ulaşmış, ancak sonraki yüzyıllarda izlenen yanlış politikalar ve sivil-askeri bürokrasi arasındaki müteakip çekişmelerle sistem zayıflamıştır. Thema birliklerinin XI. yüzyıldaki durumları hakkında dönem kroniklerindeki malumat yeterli değildir ve Anadolu’nun Selçuklular tarafından fethini ele alan modern çalışmalarda da bunlara çok fazla değinilmemektedir. Bununla birlikte, Bizans Ordusu’nun 1071 Malazgirt Savaşı’nda Selçuklular karşısında mağlup olması sonrası yaşanan hızlı gelişmeler vaziyetleri hakkında bir fikir vermektedir. Kaynaklardaki yetersiz ve karmaşık malumat uzman olmayanlar için thema birliklerinin durumunu anlamayı güçleştirse de bu çalışma meseleyi mümkün mertebe aydınlatmayı hedeflemektedir.Keywords : Bizans, , Anadolu, , Thema Birlikleri, , Malazgirt