- Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
- Issue: 51
- ANADOLU’NUN İŞGALİ SÜRECİNDE DERSİM HALKININ SERGİLEDİĞİ TAVIR (1918-1922)
ANADOLU’NUN İŞGALİ SÜRECİNDE DERSİM HALKININ SERGİLEDİĞİ TAVIR (1918-1922)
Authors : Erhan TAŞ
Pages : 151-163
Doi:10.30794/pausbed.1077352
View : 8 | Download : 2
Publication Date : 2022-06-29
Article Type : Research
Abstract :Osmanlı Devleti’nin son döneminde sancak olarak idare edilen Dersim’de (Tunceli) yaşayan halkın bir kısmı, Anadolu’nun işgaline karşı çıkmış ve işgalleri kınayan telgraflar göndermiştir. Genelini aşiretlerin oluşturduğu bu kısım, fiilen Kurtuluş Şavaşı’na katılmamakla birlikte işgal ve savaş sürecinde yönetime moral desteği sağlamıştır. Toplumun bir kısmı ise olası isyan girişimlerini engellemek ve asayişin sağlanmasına katkıda bulunmak için milli nitelikli örgütlenmelere gitmiştir. Ancak aşiret düzeninden dolayı silahlı üyelere sahip olan bazı gruplar, yoksulluk ve yerleşik alışkanlıkların etkisiyle eşkıyalık faaliyetlerini sürdürmüş ve çevreye saldırmıştır. Benzer şekilde 1919 yılı milletvekili seçiminde de bazı aşiretler kanun dışı yollara başvurmuştur. Ayrıca Kürdistan Teâli Cemiyeti ve bazı devletler yürüttükleri propaganda faaliyetleriyle toplum üzerinde etkili olmaya çalışmıştır. Toplumun az bir kısmı Kürt siyasi hareketlerine toplumsal meşruiyet kazandırmaya yönelik olan bu propagandalardan etkilenmiştir. Fakat alınan tedbirler 1920’deki isyan girişiminin sonuçsuz kalmasını sağlamıştır. Diğer taraftan kısmen Dersim’le ilgili olan Koçgiri İsyanı’nın çıkması önlenememiştir. Ana omurgasını arşiv belgelerinin oluşturduğu bu çalışmada, Milli Mücadele sırasında Dersim toplumunun sergilediği tavır ve bu çerçevede yaşanan hadiselerin devlet-toplum ilişkileri üzerindeki etkisi irdelenmiştir.Keywords : Türk Kurtuluş Savaşı, , Dersim sancağı, , Dersim toplumu, , Aşiretler