Ubeyd Kültürü Döneminde İnşa Edilen Üç Bölümlü Binaların Kullanımının Ekonomik ve Dini İşlerlik Bakımdan Değerlendirilmesi

Authors : Ozan Arslan Aytan

Pages : 1-20

Doi:10.33469/oannes.1259835

View : 120 | Download : 105

Publication Date : 2024-03-24

Article Type : Research

Abstract :Kalkolitik Çağ’da Mezopotamya, ilk kentlerin ve devletin ortaya çıkışına zemin hazırlayan birtakım gelişmelere sahne olmuştur. Mezopotamya, Çanak Çömlekli Neolitik Dönemde Hassuna ve Samarra, Kalkolitik Çağ’da Halaf ve Ubeyd kültür dönemleri olarak toplamda dört ayrı kısımda incelenmektedir. Uruk kent döneminin öncesinde Güney Mezopotamya’da ortaya çıkan Ubeyd kültür döneminde yaşanan gelişmeler, Mezopotamya’nın sosyal, dini ve ekonomik sürecini temelde etkilemiştir. Ubeyd döneminde üç bölümlü binalar olarak adlandırılan kamusal yapıların işlevi, konunun uzmanları tarafından farklı şekillerde ele alınıp yorumlanmıştır. Neolitik Çağ’dan Kalkolitik Çağ’a geçiş aşamasına kadar görülen eşitlikçi topluluk yapısı, Ubeyd dönemine gelindiğinde sınıflı topluluk yapısına doğru evrilmeye başlamıştır. Bir geçiş aşaması olarak nitelendirilen Ubeyd döneminde inşa edilen üç bölümlü binalar, toplumsal artının biriktirildiği, lüks malların ticaretinin yapıldığı, şölenlerin düzenlendiği ve toplumsal konuların görüşüldüğü kamusal yapılardır. Ubeyd döneminin en önemli iki merkezi olan Eridu ve Tepe Gawra’daki üç bölümlü binalarda ele geçen mühürler ve mezar kalıntıları bu dönem hakkında bilgi sahibi olunabilmesine olanak sağlamaktadır. Ubeyd kültür dönemi içerisinde görülen üç bölümlü binaların inşa ediliş amaçları ve nedenleri arkeologlar tarafından araştırılmıştır. Konu hakkındaki uzmanlar bu kamu binalarını önceki ve sonraki dönemlerde inşa edilen binalar ile kıyaslayarak farklı yorumlarda bulunmuşlardır. Bu çalışma, sosyal yapının yeniden şekillenmesinde etkili olan üç bölümlü binaları ve binalarda ele geçen buluntuları ekonomik ve dini bakımdan değerlendirmeyi amaçlamıştır.
Keywords : Tell Uqair, Ubeyd, Üç Bölümlü Binalar, Eridu, Tepe Gawra