NÜFUS DEFTERLERİNE GÖRE ENEGİ (KAYMAKLI)

Authors : Murat Öntuğ, Serkan Erdoğan

Pages : 426-439

Doi:10.30783/nevsosbilen.1228248

View : 19 | Download : 4

Publication Date : 2023-03-31

Article Type : Research

Abstract :Nüfus\" kelimesi, Arapça "nefs” kelimesinin çoğulu olup \"şahıs\" anlamına gelmektedir. Nüfusun, bir yerleşim yerinin demografik, iktisadi ve askerî hayatının bilinmesinde öneminin büyük olduğuna dair şüphe yoktur. Toplumun en önemli figürü olan insanlar geçmişlerini her zaman merak etmişler ve bu merakı gidermek için muhtelif yollar ile geçmişlerini öğrenme yoluna gitmişlerdir. Bu minvalde insanlar soylarının nereden geldiğini, aile büyüklerinin hangi mesleklerle meşgul olduklarını ve nasıl bir aile yapısına sahip olduklarını öğrenmeye çalışmışlardır. Bu vesile ile nüfus defterleri bu ve benzeri bilgilere erişim sağlayacak önemli kaynaklardandır. 1830 yılından itibaren tutulmaya başlanan bu kayıtlar her Osmanlı şehrinde olduğu gibi Enegi’de de tutulmuş ve Müslüman ve gayrimüslim tebaa ayrı ayrı kaydedilmiştir; bu kayıtlar burada yaşayan halk ile alakalı muhtelif veriler sunmuştur. İşbu çalışma da nüfus defterlerinden hareketle Nevşehir Kazası\'na tabi Enegi (Kaymaklı) Karyesi\'nde yaşayan Müslüman ve gayrimüslim şahısların hane, lakap, tipoloji ve yaşlarına dair bilgiler sunmanın ötesinde gayrimüslim reayanın imparatorluğa ödemek durumunda olduğu cizye vergisine ait sayısal istatistikleri içermektedir. Son olarak Enegi’de toplanan vergiler göz önüne alındığında Enegili gayrimüslimlerin Müslümanlara kıyasla maddi açıdan daha güçlü oldukları ve bu bağlamda, en az bir aile üyesini İstanbul’da bulunduran gayrimüslimlerin Osmanlı kırsalının ve Osmanlı şehir kültürünün birleşmesinde önemli bir rol oynadığı söylenebilir.
Keywords : Nevşehir, Enegi, Nüfus, Müslim, Gayrimüslim