Yurttaşlar Protesto Hakkını ve Yasaklarını Nasıl Değerlendiriyor? İstanbul'da Yurttaş Tavırları Üzerine Bir Anket Çalışmasının Söylediklerİ

Authors : Mert Arslanalp, T. Deniz Erkmen

Pages : 372-406

View : 13 | Download : 5

Publication Date : 2022-06-14

Article Type : Research

Abstract :Türkiye’de çeşitli gruplar tarafından organize edilen birçok protesto gerçekleşmekte olsa da protestolar idareciler tarafından farklı yollarla engellenmeye çalışılmaktadır. Protesto ve protesto baskılanması üzerine varolan literatür bize farklı baskı yöntemlerinin protestoları sönümlendirebileceği gibi daha çok insanın protestolara katılmasını da sağlayabileceğini gösteriyor. Bu dinamikleri açıklarken yeni çalışmalar kamuoyunun protestoları ve protestoların engellenmesini nasıl algıladığı da önemli bir faktör olarak vurguluyorlar. Biz bu makalede 2020 yılında İstanbul’da gerçekleştirdiğimiz ve 1003 kişilik örneklemi olan bir anketi kullanarak kamuoyunun protesto hakkını, protestoları ve protestolara karşı engellemeleri nasıl algıladığını anlamaya çalışacağız. Protestoların kabul görmüş siyasi katılım yöntemleri olarak görülmediği Türkiye’de, protestoların bastırılması halk arasında bir tepkiye yol açıyor mu? Bu tepkiler farklı protestolar için benzer mi yoksa protestoların içeriğinin ve kimler tarafından organize edildiğinin bu tepkilerle bir bağlantısı var mı? Kimlik ve siyasi aidiyete göre bu tepkiler farklılaşıyor mu? Makale bu soruları yanıtlayarak dünyada gelişmekte olan ve Türkiye’de üzerinde fazla çalışma olmayan bir alana ampirik veri ile katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Bulgularımız bugüne kadar olan çalışmaları destekler şekilde Türkiye’de bir siyasal katılım şekli olarak protestoların normalleşmediğini gösteriyor. İstanbullu vatandaşların çoğu protesto hakkının önemini kabul etse de protestoların farklı sebeplerle kısıtlanmasını da desteklemektedir. Kamu otoritelerinin protestoları kısıtlamak için kullandıkları güvenlik, toplum sağlığı ve toplumsal hassasiyetler gibi gerekçeler halkın arasında bir karşılık bulmaktadır. Protesto yasakları da partiler-üstü bir şekilde kabul görmektedir. İstanbul halkının çoğunluğu protestolara karşı baskının artmış olduğunu düşünmemekte ve protesto hakkının durumunu iyi görmektedir. Gene de bu konularda farklı gruplar arasında ayrımlar da görülmektedir. Öncelikle protestoları kimin düzenlediği ve protestoların ne hakkında olduğu ile baskıların nasıl görüldüğü arasında bir bağlantı vardır. Her ne kadar parti kimliğine göre farklar olsa da söz konusu olan Kürt meselesi/Kürt kimliği ya da LGBTİ ile ilgili protestolar olunca halk protesto yasaklarını daha kolayca kabul etmektedir. Bunun yanında söz konusu olan kadın hakları, çevre meselesi ya da sosyo-ekonomik konular olunca partilerüstü bir şekilde halk protestolara karşı daha toleranslıdır. Kısaca İstanbul halkı bütün protestoları eşit görmemektedir. Bu durumun kamu görevlilerinin protestolara karşı farklı tutumlarında bir rol oynadığı düşünülebilir.
Keywords : Protesto, protesto baskılama, otoriterleşme, kamuoyu, Türkiye