Politik Söylemin ‘Komplo Teorisi Formu’na Özdeş Sınırları: Kanaat Teknisyeni, Habitus ve İktidar Stratejileri

Authors : Yağız Alp Tangün, Ismet Parlak

Pages : 287-320

View : 19 | Download : 7

Publication Date : 2020-06-14

Article Type : Research

Abstract :Komplo teorisi, siyasalın bilgisini üretirken dış dünyayı algılamaya dair bir akıl yürütme, yanıt verme ve ilişkilendirme formu olarak değerlendirilebilir. Politik söylem içerisinde komplo teorisi formunun bir üretim şablonu olarak nasıl kullanıldığı sorusu, iktidar ilişkilerinin nasıl kurulduğu ve yeniden üretildiği gibi soruları da tartışmaya dahil etmektedir. Böyle bir tartışmada komplo teorisiyle kurulan mesafe bilgi-iktidar ilişkisi bağlamında kavranmaktadır. Bu çalışma, söz konusu mesafe kurulduğu takdirde komplo teorilerini siyasal olanın neliğine dair bir akıl yürütme ve söylem pratiği olarak tartışmanın sınırlarını serimlemektedir. Bahsedilen sınırları somutlaştırmak üzere komplo teorilerinin epistemik niteliği odak alınmış ve bilgi-iktidar ilişkisi bazında araçsal kullanımının tarihselliği gözetilmiştir. Böylelikle komplo teorilerinin bilmeye ve hissetmeye dair bir form olduğu önerilmekte, öznellikler üretme kapasitesi işaret edilmekte ve bunun politik bağlamı vurgulanmaktadır. Komplo teorilerinin politik söylemin egemen formu haline gelmesi süreci ise medyasermaye- devlet ilişkisinden hareket edilerek yapılan analizlerden oluşmaktadır. Komplo teorisi hakkında yapılan analizi ilgilendiren ortam (milieu) ise krizlerin esnek, belirsiz ve öngörülmez etkilerini dizginleme çabalarına sahne olmaktadır ki burada vurgulanan kısım da ortam ve bu ortamın düzenleme kapasitesiyle ilişkili bilgi formunun kullanım geçmişi arasındadır. Bu tür süreçler yıkımı ve yeniden inşa süreçlerini de karmaşık biçimde içerdiğinden dolayı, bunu okunaklı hale getirmek üzere politik söylemin kaynakları ve formlarını soruşturmak çalışmanın sorunsalını oluşturmaktadır. Araştırmada, komplo teorisi formuyla özdeşleşmiş politik söylemi üretme yatkınlığı, bir süreç dahilinde ve politikaya dair bilme rejimi olarak ele alınmaktadır. Çalışma ile incelenen süreç, 2013- 2017 yılları arasında geçen beş vakıa üzerinden belirlenmiştir. Çalışmanın sorunsalı kapsamında, kriz anları ertesinde her defasında hakikat oyunlarının nasıl oynandığı kanaat teknisyeni köşe yazarlarının gazete köşe yazılarının taranmasıyla araştırılmıştır. Egemen politik söylemin üretici ve dağıtıcıları olarak kanaat teknisyeni olan gazete köşe yazarlarının her kriz sonrasında birbirine benzer ve geçmişteki tutumlarıyla tutarlı biçimde komplo teorisi formuna başvurmaları habitus ve iktidar stratejilerinin okunaklı kılınmasını sağlamaktadır. Bu sebeple aslında çalışmayla sunulan teorik aksam ve tanımlanan mesafeler ile kurucu iktidar dönemlerinde güncellenen komplo teorileri, hem değişmekte olan düşman imgesini hem de hegemonyayı yeniden üretecek bir genel iradenin sınırlarını net biçimde gösterdiği için, bu bilgi formunun nasıl politik söylemin yegâne kaynağı haline geldiğini, hangi işlevlerle ve gündem belirlemede ne kadar süreli bir kullanıma sahip olduğunu toplumsal bilgi üretimi ekseninde soruşturmak amaçlanmaktadır.
Keywords : Habitus, , komplo teorisi, , politik söylem, form, kanaat teknisyeni.