Kur’ân Bağlamında Niyâzî-i Mısrî Şiirinde Can ve Ruh Algısı

Authors : Eyüp Yildirim, Bahir Selçuk

Pages : 7-26

Doi:10.31126/akrajournal.1269410

View : 65 | Download : 42

Publication Date : 2023-10-06

Article Type : Research

Abstract :Zihinde ve yaşamda iz bırakma özellikleriyle insanların ve toplumların temel dinamik-lerinin başında gelen kelimeler, bilgi başta olmak üzere insanın duygu ve düşüncelerini taşıyarak insanın kimliğini inşa eder. İnsan, eşyaya isim koyma yeteneğini kelimeler üzerinden gerçekleştirir. Kelimelere yüklenen anlam, kelimelerin ruhunu oluşturur. Kelimelerin ruhu, insanların ve toplumların kimliğine sirayet eder. Can ve ruh, gündelik yaşamda insanlar tarafından çok kullanılmakla birlikte çoğu zaman birbirinin yerine kullanılan kelime veya kavramlardandır. Bu kavramların birbirinin yerine sıkça kullanılıyor olması, bu konuda bariz bir kafa karışıklığı olduğuna işaret eder. Ancak Kur’ân merkezli bir okuma gerçekleştirildiğinde her iki kavramın da birbirinden farklı bağlam ve anlamlarda kullanıldığı görülecektir. Niyâzî-i Mısrî 17. yüzyılın önemli mutasavvıf şairlerinden olup şiirini tasavvuf ekseninde kaleme almıştır. Mısrî, can ve ruh kavramlarını birbirinin yerine kullanmakla birlikte sûfî gelenek çerçevesinde ruhu bitkisel, hayvani ve akli ruh gibi farklı kategorizasyonlar doğrultusunda sınıflandırmalara ayırır. Fakat Mısrî, şiirlerinde ruhun işlevselliğini ön plana çıkarır. Bu çalışmada önce Kur’ân’ın can ve ruh kavramlarına nasıl yaklaştığına değinilecektir. Daha sonra tasavvuf şiirinin önemli temsilcilerinden Niyâzî Mısrî’nin can ve ruh algısı, şiirleri üzerinden ortaya konulmaya çalışılacaktır. Böylece Kur’ân’ın yaklaşımıyla Niyâzî-i Mısrî’nin algısının örtüşüp örtüşmediğine ve bu algının günümüzdeki yansımalarına ışık tutulacaktır.
Keywords : Kurân, Niyâzi-i Mısrî, can, ruh, algı