Savaşa Eleştirel Yaklaşan Öncü Sanatçılar

Authors : Müzeyyen Yeşim Yorulmaz

Pages : 99-113

Doi:10.31126/akrajournal.1194400

View : 62 | Download : 51

Publication Date : 2023-05-30

Article Type : Research Article

Abstract :İnsanlık tarihini şekillendiren en etkin olayların başında gelen savaşlar, toplumların siyasi, dini, sosyolojik, coğrafi vb. pek çok alanda değişimlerine yol açmıştır. Bulundukları toplumların durumunu yapıtlarına yansıtan sanatçılar, yaşanılan gelişmeleri eserleri ile belgelemişlerdir. Dünyayı etkileyen savaşlarda, askeri baskılar, ekonomik krizler, zorunlu göçler, sosyolojik değişimlere, maruz kalan sanatçıları da mücadele etmeleri gereken etkenlere dahil kılmıştır. Sanatçılar, yapıtlarına savaşın yıkıcı yüzünü etkili bir şekilde aktarmışlardır. Ancak aristokratların hamiliğinde, akademik kuralların katı olduğu ve sanatçıların özgürlük alanlarının kısıtlı olduğu dönemde, sanatçıların savaşı eleştirel bir yaklaşımla ele almaları kolay olmamıştır. Resim sanatının geçirdiği tarihsel süreç boyunca erken dönem sanatçılarının savaşı yücelten betimlemelerinin yerini savaşın çirkin yüzünü ortaya çıkaran resimlere bıraktığı görülmüştür. Birçok sanatçının savaşın yıkımına maruz kalması ve resim sanatının geçirdiği süreçte hümanist yaklaşımların artması sonucu, savaş propagandası içeren eserlerin üretildiği dönemin geride kalmasına, savaşın doğaya ve insana verdiği zararı etkili bir şekilde resmetmelerine neden olmuştur. Bu makalede, himaye sisteminin hâkim olduğu erken dönem sanat piyasalarına rağmen, savaşı yücelten, öven resimler üretmeyi tercih etmeyip, savaşların yıkıcı yüzünü eleştirel anlamda resim sanatına yansıtmaya başlayan ilk sanatçılar, Francisco Goya, Eduard Manet ve Pablo Picasso’nun seçili eserleri üzerinden analiz edilecektir. Dönemleri ve çağdaşları göz önüne alındığında, savaşa eleştirel yaklaşan sanatçıların birer belge niteliği taşıyan yapıtları, sanat dünyasında hümanist yaklaşımla savaşlara karşı duruşun bir öncüsüdür, ayrıca kendilerinden sonraki sanatçılar için de ilham kaynağıdır. Cağdaşlarının savaşa övgü niteliğinde ürettikleri resimlerin yanında, makalede ele aldığımız sanatçıların, yaşadıkları dönemin baskıcı rejimine rağmen ürettikleri eleştirel resimler, sanatçıların aykırı tavırlarının ve cesaretlerinin birer ürünü niteliğindedir.
Keywords : savaş, sanat, eleştirel sanat, öncü sanatçı