BAĞLAMDAN İŞLEVE, EFSANEDEN ARGOYA "PAMUKTA YATMAK"

Authors : Sait Sayar

Pages : 151-162

Doi:10.31126/akrajournal.641033

View : 17 | Download : 9

Publication Date : 2020-01-11

Article Type : Other

Abstract :Genel dile intikal etmediği hâlde dar sahalarda kullanılan kalıp sözler vardır. Bunlar, atasözleri, deyimler, argo gibi adlandırmalarla halk biliminin inceleme konuları arasında yer almaktadır.  Sivas’ın Yıldızeli ilçesine bağlı Karalar köyünde kullanılan "pamukta yatan” sözü de mahiyeti ve bağlamı bakımlarından argo ve gizli dil nitelemelerine uygun bir örnektir. Sözün kökeni, yöredeki Tepesidelik adlı dağ ve vaktiyle bu dağdaki mağarada yaşadığına inanılan Ermeni papazlarıyla ilgili efsanelere dayanmaktadır. "Pamukta yatan” sözü mit, efsane ve tarihî olaylarla ilişkileri itibariyle halk bilimi açısından önemli sonuçlar ortaya koyabilecek mahiyettedir. Bu çalışmayla Karalar köyünden derlenen sözün uzak ve yakın bağlamlarının ortaya konulmasıyla işlevlerinin gösterilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada derleme ve gözlem yöntemleri kullanılmıştır. Ürün, bağlamı içinde gözlemlenmiş ve derlenmiştir. Gözlem ve derlemeler Karalar köyüyle sınırlı tutulmuş, Tepesidelik adlı dağa komşu diğer yerleşim yerlerinde çalışma yapılmamıştır. Neticede "pamukta yatan” sözünün sahada küfür amacıyla kullanıldığı görülmüştür. Sözün hem argo hem de gizli dil özelliği taşıdığı sonucuna varılmıştır. "Pamukta yatan” sözünün mit, efsane ve tarihî olaylarla yakından ilişkili olarak; bilgilendirme ve rahatlatma gibi işlevleri gerçekleştirdiği sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : bağlam, efsane, işlev, mit, argo, pamukta yatan