İBN SİNA’NIN «AL-KANÛN AL-SAGÎR» ADLI TIP KİTABI

Authors : Kadircan Keskinbora

Pages : 21-22

View : 10 | Download : 6

Publication Date : 2014-09-01

Article Type : Research

Abstract :Bu bildiride İbn Sina’nın dilimize çevrilerek güncel kullanıma kavuşturulan "al-Kanûn al-Sagir” (Küçük Kanun) adlı kitabı konu edilecektir. İbn Sina, çoğu felsefe, din, tıp, fizik, astronomi ve doğa bilimleriyle ilgili olmak üzere birçok bilim dalında, kimisi birkaç sayfa, diğer bazısı birkaç ciltten oluşan 270’i aşkın eser yazmıştır. Farsça olan birkaçı dışında eserlerinin hepsi Arapça yazılıdır. O devirde bilim dili Arapça olarak kabul görmüş ve eserlerini Arap diliyle yazmak bilim adamlarının geleneği olmuştu. İbn Sina’nın birbirinden değerli eserleri arasında en hacimli ve en tanınmış olanlarının başında felsefe ağırlıklı «Kitab al-Şifa» adlı eserinin yanında Tıp Kanunu anlamına gelen «al-Kanûn fi’t-Tıb» isimli, tamamen bir tıp ansiklopedisi niteliğinde olan beş ciltlik diğer kitabı gelmektedir. İbn Sina, yüzyıllar boyunca, hem Avrupa, hem Anadolu ve hem de İslam coğrafyasındaki tıp okullarında temel kitap olarak okutulan kitabının kısa bir özeti mahiyetinde olan «al-Kanûn al-Sagîr» (Küçük Kanun) adlı bir eser de kaleme almıştır. Eserin istinsah edilmiş bir nüshası İstanbul, Bayezid Devlet Kütüphanesi, Yazma Eserler Kısmı, Veliyüddin Efendi Koleksiyonu 2529 numarada kayıtlıdır. Bu eser, başkanlığımda oluşturulan ekip tarafından 2013 yılında Türkçeye tercüme edilmiş ve kitap olarak yayınlanmıştır. «El-Kanûn fi’t-Tıbb»da olduğu gibi, bu küçük eserde de İbn Sina konuları gayet iyi sistematize etmiştir. On makaleden oluşan bir eser olup, her bir makale için kısa, tanıtıcı birkaç cümlelik açıklamadan sonra alt başlıklar (bölüm-bâb) verilmiştir. Eserde, insanın yaratılışı, bedeninin oluşması, tıp biliminin kısımları özetlenerek anlatılmıştır. Ayrıca, Nabız detaylı olarak sınıflandırılmış, idrar, bedenin diğer organlarıyla ilgili temel bilgiler, yiyecek ve içeceklerin güçleri, sağlığı koruma, çocukların eğitimi, hamile ve emzikli kadınların yönlendirilmesi, baş ve baştan başlayıp göğüs sınırına kadar olan bölgenin hastalıkları, göğüs ve göğüsten karına kadar olan bölümün hastalıkları, mide ve sindirim sistemi hastalıkları, idrar yolları hastalıkları, nefes, eklem ağrıları, sıtmalar, bedenin dışındaki arızi hastalıklar, kan verme, zehirli haşeratın sokması konuları özetlenmiştir
Keywords : İbn Sina, al-Kânûn al-Sagîr, tıp tarihi