Sağlık Merkezi Olarak Osmanlı Saray Eczaneleri

Authors : Nuran Yildirim

Pages : 7-7

View : 13 | Download : 4

Publication Date : 2014-09-01

Article Type : Research

Abstract :1Prof., İstanbul University, İstanbul Faculty of Medicine, Dept. of the History of Medicine and Ethics, İstanbul, nurany@gmail.com Topkapı Sarayı’nda ilaçlar Hekimbaşı Odası/Başlala Kulesi’nde, hekimbaşının gözetiminde ve sıkı güvenlik önlemleri altında eczacıbaşı tarafından hazırlanırdı. Ayrıca sarayda büyük bir eczane bulunuyordu. Helvahâne’de de dönemin ilaçları sayılan çeşitli macun, şurup, tiryak, hap ve pastiller ile saç boyası, sabun ve pudralar üretilirdi. Fatih Sultan Mehmed, gece hastalananlar için Kiler-i Hassa Koğuşu kapısının dışına bir ecza dolabı yaptırmıştı. Bu dolaba çay, ıhlamur, çiçek suları, lokman ruhu, afyon ruhu, kırmız, tiryak ve hintyağı gibi zararsız şeyler konurdu. Ayrıca kan almak için hacamat aleti ve lavman aletleri de bulunurdu. Ecza dolabı koğuşta bulunan eski ve tecrübeli ağaların gözetiminde kullanılırdı. Hemen hemen 400 yıl Osmanlı Devleti’nin yönetim merkezi olan Topkapı Sarayı, Sultan Abdülmecid’in önce Çırağan (1844) sonra da Dolmabahçe Sarayı’na taşınmasıyla (1856), eski padişahların ailelerine terk edilmiştir. Dolmabahçe Sarayı’nda 15 yıl oturan Abdülmecid’in yerine geçen kardeşi Sultan Abdülaziz , Çırağan ve Beylerbeyi Saraylarını kullanmıştır. Yıldız Sarayı’nı tercih eden II. Abdülhamid tahttan indirildikten sonra yerine geçen V. Mehmed Reşad Dolmabahçe Sarayı’na yerleşmiştir. Sultan Vahideddin ise Yıldız Sarayı’nda yaşamıştır. Sultan Abdülmecid’den itibaren devletin yönetim merkezi olarak kullanılan saraylarda hastane bulunmamaktaydı. Saray hastanelerinin yerini, sağlık merkezleri olarak kullanılan saray eczaneleri almıştı. Bu bildiride 19. yüzyılda sağlık merkezi olarak kullanılan saray eczaneleri ele alınacaktır
Keywords : Saray eczaneleri, eczacılık tarihi