TÜRKİYE’NİN ORTA VE YUKARI KIZILIRMAK HAVZASINDA FOLKLORİK UYGULAMALAR: AT HASTALIKLARI VE TEDAVİ YÖNTEMLERİ

Authors : Çağrı Çağlar Sinmez

Pages : 44-58

View : 15 | Download : 11

Publication Date : 2014-12-01

Article Type : Research

Abstract :Türkiye’nin İç Anadolu Bölgesi’nde yer alanOrta ve Yukarı Kızılırmak Havzasıdeğişik uygarlık kalıntılarının birbiriyle kucaklaştığı, Anadolu’nun en eski yerleşim alanlarından biridir. İlk çağlardan beri yerleşim alanı olan bu topraklar çağlar boyunca Hitit, Frig, Kimmer, Pers, İskender, Roma ve Bizans İmparatorluklarının hâkimiyetinde kalmış ve bu toplumların kültürel varlıklarından etkilenmiştir. Bunlara ek olarak XI. yüzyıldan itibaren Anadolu’ya yerleşen Türklerin beraberlerinde getirdikleri kültür birikimleriyle bugünkü halk bilgilerinin temeli oluşturulmuştur.Bu çalışmada, Orta ve Yukarı Kızılırmak Havzası folkloru içerisinde yer alan cerrahi ve dâhili at hastalıkları ve tedavi yöntemlerine ait bilgilerin modern veteriner hekimliği uygulamaları, teknikleri ve yeni tedavi modelleri açısından komparatif bir yöntemle ele alınması; at hastalıklarında kullanılan bitkisel, hayvansal ve madensel kökenli ilaç hammaddelerinden yola çıkılarak modern bilimin tedavi arayışlarına veri sağlanması amaçlanmıştır. Çalışmanın materyalini, Orta ve Yukarı Kızılırmak Havzası içerisinde kalan yörelerde yaşayan halk hekimliği uygulayıcıları, hayvancılıkla uğraşan kişiler ve veteriner hekimlerden oluşan 211 kaynak kişiden toplanan veriler oluşturmuştur. Veri toplama amacıyla folklorik veteriner hekimliği ve hayvancılıkla ilgili sorulardan oluşan "Bilgi Derleme Formu” kullanılmıştır. Elde edilen veriler sözlü, yazılı veya görsel olarak kayıt altına alınmıştır. Çalışma ile dini-sihri tedaviler içerisinde, atın mezarlık etrafında gezdirilmesi ve sancı çubuklarının kullanımı; rasyonel tedavi kapsamında soğuk ya da sıcak su (hidroterapi), masaj, lavman, dağlama (kotarizasyon), tımar ve inhalasyon tedavilerinin; ampirik tedavi içerisinde ise toprağa-gübreye gömme, kastrasyon ve terletme (koşturma) gibi tedavi yöntemlerinin uygulandığı belirlenmiştir.Sonuç olarak, Orta ve Yukarı Kızılırmak Havzasında at hastalıkları ve terapilerin folklorik veteriner hekimliği açısından zengin öğeler barındırdığı, bölgede at hastalıklarında uygulanan tedavi yöntemlerinin dinî-sihrî, ampirik ve rasyonel nitelikler taşıdığı söylenebilir
Keywords : At hastalıkları, Folklorik veteriner hekimliği, Orta ve Yukarı Kızılırmak Havzası, Tedavi yöntemleri