Ortaokul Matematik Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet

Authors : Emine Özdemir, Ayşe Balci Karaboğa

Pages : 760-781

Doi:10.17860/mersinefd.580405

View : 25 | Download : 8

Publication Date : 2019-12-29

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmanın amacı ortaokullarda okutulan matematik ders kitaplarının içinde yer alan görsellerin cinsiyetçi unsurlar açısından incelenmesidir. Araştırmada ortaokul matematik ders kitaplarında yer alan görsel öğelerde yetişkin kadın ve erkekler ile kız ve erkek çocukların "kimlerle birlikte, hangi cinsiyetten bireylerle, hangi eylemler içerisinde, hangi mekânlarda ve hangi mesleklerde gösterildikleri” incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini 2014-2015 eğitim öğretim yılında okutulan MEB ortaokul 5, 6, 7, 8. sınıf matematik ders kitaplarından Mersin İlinde dağıtımı yapılmış olan 4 kitabın görselleri oluşturmaktadır. Bu çalışma nitel bir çalışma olup doküman incelemesi tekniği ile matematik ders kitaplarında yer alan resimler üzerine yapılan bir içerik çözümlemesini içermektedir. Yapılan araştırma sonucunda incelenen ortaokul matematik ders kitaplarının cinsiyetçi öğeleri içerdiği tespit edilmiştir. Ders kitapları bu yolla cinsiyet ayrımcılığının toplumsal yeniden üretimine katkı sağlamaktadır. Ortaokul matematik ders kitaplarında yer alan yetişkin kadın ve erkekler ile kız ve erkek çocuk görselleri toplumsal cinsiyet ilişkileri ile bağlantılıdır. Çalışmada elde edilen en dikkat çekici bulgular ise şu şekildedir: İncelenen ders kitaplarında hem yetişkin ve hem de çocuklarda erkek görsel sayısının kadın/kız çocuk sayısından oldukça fazla olduğu tespit edilmiştir. Yetişkin erkeklerin tek başına resmedilme oranı yetişkin kadınların resmedilme oranının iki katından daha fazladır. Çocuklar açısından yapılan incelemede ailesi ile resmedilme durumu bakımından kızların oranı daha yüksektir. ‘Çocuk figürlerin birlikte gösterildikleri kişilerin cinsiyeti’ incelendiğinde gerek kız çocuk ve gerekse erkek çocuk figürlerinin daha çok yetişkin erkeklerle resmedildikleri ve kız çocukların hemcinsleriyle resmedilme oranının erkeklerin hemcinsleriyle resmedilme oranından daha düşük olduğu ortaya çıkmıştır. Erkekler daha çok ve çeşitli eylemler içerisinde bulunmaktadır. Bu eylemlerin çoğunluğu da işe yönelik olup eve yönelik herhangi bir eylem içerisinde resmedilmemişlerdir. Kadınlar ise daha çok evde resmedilmişlerdir. Yetişkin figürlerin meslekleri incelendiğinde erkeklerde meslek alanlarının kadınlara oranla çok daha geniş olduğu dikkat çekmektedir. 
Keywords : Ders kitapları, toplumsal cinsiyet, cinsiyet ayrımcılığı, müfredat