Okuma Eğitimi Alanındaki Kuramsal Kitaplarda Okumanın Kavram Alanına Yönelik Eleştirel Bir Değerlendirme

Authors : Faik Kanatli, Yunus Emre Çekici

Pages : 303-316

Doi:10.17860/mersinefd.344672

View : 25 | Download : 5

Publication Date : 2018-04-20

Article Type : Research

Abstract :Türkçe öğretmenliği lisans programlarının 5. döneminde "Anlama Teknikleri 1: Okuma Eğitimi” adlı ders verilir. Bu derste genellikle Türkçe öğretimi ile ilgili kaynakların okuma eğitimi bölümleri ve/veya başlı başına okuma eğitimini konu alan ders kitapları okutulur. Okuma eğitimi ile ilgili ders kitaplarının ve bölümlerin okumanın kavram alanını yansıtması, okumayı ve okutmayı özendirmesi ve öğretmen adaylarını okuma eğitimine hazırlaması beklenir.  Bu çalışmanın amacı, Türkçe öğretmeni yetiştirirken okuma eğitimi alanında sıklıkla kullanılan on ders kitabında ön plana çıkan okumanın kavram alanını tartışmaya açmaktır. İncelenen on ders kitabı belirlenirken temsil yeterliliği için uzman görüşüne başvurulmuştur. Örneklem alınan kitaplarda ön plana çıkan kavramlar sınıflandırılmış ve örneklendirilmiştir. Ayrıca Almanca ve edebiyat dersinin gelişim tarihinin ele alındığı iki kaynak da yine okumanın kavram alanını belirlemek amacıyla değerlendirilmiş, böylece Türkçe ve Almanca eğitiminde okumanın kavram alanına ilişkin farklılıklar üzerinde durulmuştur. Betimsel bir nitelik taşıyan bu çalışmada içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Türkçe kitaplarda tespit edilen kavramlar şunlardır: fizyolojik kavramlar, fiziksel kavramlar, alışkanlık, hız, metin, bilgi, kelime hazinesi, sosyallik ve anlama. Almanca kaynaklarda Türkçe kaynaklardan farklı olan bazı kavramlar ise şunlardır: okuma sosyalleşmesi, yazınsal sosyalleşme, alımlama estetiği, metin ve okur etkileşimi, özerklik, birey olma, kimlik/kişilik geliştirici/güçlendirici bir süreç olarak okuma, özeleştirel okuma, okuma dinamiği, okuma heyecanı, okuma coşkusu, okuma iklimi, okuma motivasyonu, okuma deneyimi, okuma yapılandırması. Bu çalışmada, ortaya çıkan bu farklılıkların nedenleri değerlendirilmiştir.
Keywords : Türkçe öğretmeni yetiştirme, okuma, okuma eğitimi, kavram alanı