Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun Parlamento’da Temsili: 1946- 1960

Authors : Songül Miftakhov

Pages : 0-0

Doi:10.14782/ipsus.460124

View : 15 | Download : 9

Publication Date : 2018-09-17

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Kürt nüfusun yoğunluklu olduğu çeşitli illerde, 1946-1980 yılları arasında siyasal temsil ve katılımın parlamenter düzeyde nasıl gerçekleştiğini araştırmaktır. Bu doğrultuda, seçime giren partilerin her genel seçim döneminde aldıkları oyların bölgedeki belirli illere dağılımı ve bu illerden seçilen milletvekillerinin siyasal, sosyal, iktisadi ve kültürel profilleri ayrıntılarıyla incelenmiştir. 1946 yılı ile 1980 askeri darbesi arasındaki dönemde bölgenin parlamentodaki temsili büyük ölçüde geleneksel yerel eşrafın elindedir. Bölgede ekonomik ve sosyal olarak güçlü olan sınıflara işaret eden yerel eşraf, büyük toprak sahipleri, aşiret ve tarikat liderlerinin yanı sıra bu sınıfın eğitimli, aydın kuşağını da içeren çok katmanlı bir yapıdan oluşmaktadır. DP iktidarı döneminde yerel seçkinlerinin tüm katmanları parlamentoda temsil olanağı bulmuştur. Bölgeyi ağırlıklı olarak parlamentoda temsil eden, siyasal partilerin patronaj ilişkisi içinde oldukları geleneksel yerel eşraf oluşturmuştur. Yerel eşrafın "Doğucular” olarak tanımlanan bir diğer katmanını ise dönemin Kürt aydın kuşağı oluşturmuştur. Doğu’nun geri kalmışlığına çözüm bulmak amacıyla parlamentoda yer aldıklarını ifade eden Kürt aydınlarının siyasal partilerle kurduğu ilişki biçimi 1960’lı yıllar itibariyle dönüşmeye başlamıştır. Geleneksel yerel eşraf sağ partiler üzerinden, siyasi ve ekonomik anlamda merkeze entegre olurken, bir yandan da yerel siyasal katılım kanallarını da ellerinde tutmuşlardır. Böylelikle siyasal temsil ve katılımın merkez, yerel ve sivil toplum düzeylerini tekelleştirmişlerdir.
Keywords : Temsil, Parlamento, Seçimler, Yerel eşraf, Doğu ve Güneydoğu