Rusya’da Kilise-Devlet İlişkilerinde "Asimetrik Senfoni" Modeli: Ukrayna Krizi Örneği

Authors : Merve Irem Yapici

Pages : 173-193

View : 15 | Download : 6

Publication Date : 2016-03-15

Article Type : Research

Abstract :Bizans etkisiyle Ortodoksluğun kabulünden itibaren, Rusya'da siyasal otorite kadar önem kazanan ve ona eş tutulan Kilise, Bizans'ın yıkılmasını takiben tam anlamıyla bağımsızlaşmış, Rus devletini koruyan ve güçlendiren bir misyon kazanmıştır. Rus toplumu ve yöneticileri açısından sadece dinsel değil, politik bir aktör olarak da değerlendirilen Kilise, Batıda sekülerleşme ve laikleşme süreçleri yaşanırken, Rus siyasetinin önemli bir unsuru olmayı sürdürmüştür. Ancak Kilisenin 18. yüzyıldan itibaren Çarlık yönetiminin kontrolü altına girmesi, siyasal otorite ile arasında var olan eşitlik ve "senfoni"yi sonlandırmış, siyasal mecrada bağımsız bir aktörden çok siyasal otoritenin bir aracı olarak var olmasına yol açmıştır. Bu bağlamda siyaset dışına itilmeyen Kilise, siyaset içinde farklı bir sıfat ile var olabilmiştir. Sovyet döneminde, toplum nezdinde itibarsızlaştırılan ve zayıflatılan Kilise, 1990'lar Rusyası'nda gerek toplumsal gerekse siyasal düzlemde yeniden güç kazanınca, Sovyet öncesi dönem ile günümüz Rusyası arasında kilise-devlet ilişkileri açısından bir benzerlik kurulmaya çalışılmıştır. Çalışmanın amacı, Putin iktidarında Kilise ile devlet arasındaki ilişkileri, geçmişten gelen süreklilik ve değişimler bağlamında, bir dış politika örneği üzerinden açıklayabilmektir. Gerek ulusal gerekse uluslararası literatürde dış politika örneği üzerinden yapılan bu tarz bir araştırmanın eksik olduğu düşüncesi, amacın belirlenmesinde etkili olmuştur. Örnek olay olarak Ukrayna'nın seçilmesi, Kilise açısından kutsal ve üzerinde politikalar yürütülen bir alan olmasından kaynaklanmıştır. Varılan sonuç, Putin iktidarının 2014 itibariyle yürüttüğü Ukrayna politikasının, Kilisenin Ukrayna siyaseti ile tam olarak örtüşmediği, hatta onun bölgedeki hedeflerine zarar verdiği halde, Kilise yönetiminin Putin'e destek olarak, hiyerarşiye dayalı "asimetrik senfoni" modelinin tarafı olduğu şeklindedir. Bu model, tarih boyunca belirgin bir doğrultuda akan ilişkilerin, günümüzdeki versiyonu gibidir.
Keywords : Rus Ortodoks Kilisesi, Ukrayna Krizi, Putin, Asimetrik senfoni