SİBER ALANDA DEVLETLER VE ŞİRKETLER ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN HUKUKA ETKİLERİ

Authors : Duygu Hatipoğlu Aydin

Pages : 45-82

Doi:10.54704/akdhfd.1264191

View : 63 | Download : 85

Publication Date : 2023-07-17

Article Type : Research Article

Abstract :Dijitalleşmeyle birlikte siber alandaki insan faaliyetinin düzenlenmesinde hukuk önemli araçlardan biridir. Siber alanın hukuku küresellik ve çok hukukluluk özelliklerine sahiptir. Küresellik özelliği, alanda uygulanacak hukukun ulusal, bölgesel ve devletlerarası bir çerçeveyle sınırlandırılamamasını ifade eder. Hem sosyal ve kültürel sınırları hem de bölgesel yargı yetkileri ve ulusal ve uluslararası hukuk düzenlerinin ötesine geçen bir yapı söz konusudur. Bununla bağlantılı bir diğer özellik olan çok hukukluluk, farklı normatif düzenlere ve farklı kural koyuculara referans verir. Kural koyuculuk özelliklerinin hukuki çoğulluk tartışmalarıyla birlikte düşünülmesi gerekir. O halde siber alanda, geleneksel devlet hukuku dışında, insan davranışlarını çeşitli yaptırımlar yoluyla düzenleyen normatif sistemler vardır. Siber alanın hukuku, devletler, şirketler ve kullanıcılar arasındaki iş birliği, pazarlık ve çatışma ilişkileri ve dinamikleriyle biçimlenir. Siber alanda cereyan eden ilişkiler sonucu ortaya çıkan hukuksal düzenlemeler ve kurumlar, belirli bir düşünce sistemini ve elbette belirli ekonomik ilişkilerin yeniden üretimini ifade eder. Siber alanda aktörlerin işlev ve rollerinin değişmesi ve bunlar arasındaki sınırların bulanıklaşması, özellikle normları oluşturan ve uygulayan devletler ve şirketler arasında oldukça belirgindir. Devlet ve şirket aktörleri arasındaki ilişkiye odaklanan bu çalışma, hukukun oluşumunda kurumsal değişim ve aktörler arasındaki sınırların bulanıklaşması, devletlerin şirketleşmesi ve şirketlerin devletleşmesi olgularını açıklayarak internet yönetişimi, gözetimin ticarileşmesi, devletler arasındaki ilişkilerde şirketlerin pozisyonunu örnek olarak ele almaktadır. Devletler ve şirketler arasındaki ilişkiler ve rol değişiminin hukuk alanında da çeşitli sonuçları vardır. Sermayenin hareket özelliklerinin siber alanı ilgilendiren hukuksal düzenlemelere etkisi, esnekliğin artması, hesap verilebirlirlik ve denetimin azalması, yumuşak hukuk, sözleşme ve kod gibi düzenlemelerin yaygınlaşması, son kullanıcıların hak sahiplerinden tüketicilere dönüşmesi, bu dönüşümün sadece usule değil aynı zamanda esasa dair olması bu neticeler arasındadır.
Keywords : Siber alan, siber hukuk, küresellik, çok hukukluluk, şirketleşme, devletleşme, sermaye egemenliği, hukukta dönüşüm.