Selçuklular ve Fars Edebiyatını Himayesi

Authors : Çetin Kaska

Pages : 507-522

Doi:10.16985/mtad.840725

View : 16 | Download : 9

Publication Date : 2020-12-18

Article Type : Other

Abstract :H. 431-590 yılları arasında İran’da hüküm süren Selçukluların tasarrufu altındaki topraklarda hatırı sayılır sayıda şair ve yazar yaşamıştır. Bu makalede Selçuklu sultanları, vezirleri ve o dönemde yaşayan devlet ricali incelenmiştir. Bu kişilerden her birinin Fars Edebiyatını ne ölçüde himaye ettiği gösterilmeye çalışılmıştır. Ondan sonraki merhalede, o dönemde edebiyatı himaye eden şahıslar; şahlar, vezirler, şehir hâkimleri, divan çalışanları, rütbeliler ve emirler olarak altı gruba ayrılmıştır. Bu gruplandırmanın sebebi, her sınıfın Fars Edebiyatını ne ölçüde himaye ettiğini tespit etmeye çalışmaktır. Makalede şu neticeye varılmıştır: Selçuklular birkaç istisnai durum dışında Fars Edebiyatını himaye etmeye çok ilgi göstermemiştir. Bu dönemde gerçekleşen müspet olaylardan birisi edebiyatı bir ölçüye kadar himaye eden mahallî hâkimler adlı yeni bir sınıfın ortaya çıkması, Şîa ve İsmâiliyye gruplarının güçlenmesidir. Bu yeni güç merkezleri hem kendi güçlerini muhafaza etmiş hem de kültürel meseleleri desteklemiştir. Bu dönemde hâkim olan hanedan Türk olmasına rağmen Fars Edebiyatına ilgisiz kalınmamış, ancak şairlere acımasız davranan kişiler daha çok saraylarda yaşayan İranlılar’dır.
Keywords : Selçuklular, Fars Edebiyatı, Memduhlar, şairleri himaye