Habeşistan İmparatoru II. Menelik’in Silah Taciri: Serkiz Terziyan (1868-1915)

Authors : Sinan Çakar

Pages : 287-312

Doi:10.16985/mtad.840538

View : 19 | Download : 7

Publication Date : 2020-12-18

Article Type : Research

Abstract :1868 yılında Osmanlı İmparatorluğu topraklarında Arapgir’de dünyaya gelen Serkiz Terziyan ilerleyen yıllarda bölgede meydana gelen çatışmalar nedeniyle Habeşistan’a göç etmişti. Habeşistan’da yaşayan akrabaları vasıtasıyla ticarete atılan Terziyan, kısa süre içerisinde bölgedeki önemli tüccarlardan biri haline gelmişti. Ancak hem Habeşistan’daki valilerin birbiriyle mücadelesi hem de İtalya’nın Habeş topraklarını istila etmesi bölgedeki dengeleri alt üst etmişti. Mevcut durum Serkiz Terziyan’ın, Habeşistan İmparatoru II. Menelik ile tanışmasına dek devam etmişti. Daha önce kürk ve fildişi ticareti yapan Terziyan, Habeşistan İmparatorunun himayesine girdikten sonra Avrupa ve Habeşistan arasında silah ticareti yapmaya başlamıştı. Zira II. Menelik’in, İtalya’ya karşı ülkesini savunabilmesi için Avrupa’da üretilen modern silahlara ihtiyacı vardı. Bu doğrultuda modern silahları temin etmesi için Terziyan’a birtakım imtiyazlar vermişti. Böylelikle imparator için gereken silahları temin etmek maksadıyla Avrupa’ya seyahatler düzenleyen Terziyan, Marsilya-Cibuti-Habeşistan hattında bir silah ticareti ağı kurmuş ve bu ağ sayesinde yıllarca bölgeye silah taşımıştır. Terziyan’ın Avrupa’daki hareketliliği, Osmanlı İmparatorluğu’nun da dikkatini çekmişti. Avrupa’da bulunan Osmanlı elçi ve konsolosları Terziyan’ın faaliyetlerini Bâbıâli’ye rapor etmekteydi. Bu bağlamda Terziyan, bölgedeki Osmanlı diplomatlarını bir süre meşgul etmişti. Terziyan’ın temin ettiği silahlarla donatılan Habeş ordusunun 1896 yılında İtalya’yı mağlup etmesi ise onun tüm dünyada bir popülarite kazanmasına sebep olmuştu. Avrupa ve Amerika basınında kendine yer bulan Terziyan, kazandığı ün ile birlikte faaliyetlerine devam etmişti. Fakat 1906 yılında İtalya, İngiltere ve Fransa gibi devletlerin Kızıldeniz çevresinde ve Afrika özelinde yapılan silah kaçakçılığına engel olacak antlaşmalara imza atması sonucunda bölgedeki silah ticareti büyük oranda kesintiye uğratmıştı. Bu tarihten itibaren Terziyan, hayatının sonuna dek silah ticareti dışında farklı alanlarda faaliyet gösteren bir tüccar konumundaydı. Bu çalışmada silah taciri olan Serkiz Terziyan’ın yarattığı etkiye ve bölgedeki silah ticareti olgusuna yönelik farklı bir bakış açısı sunulması amaçlanmıştır.
Keywords : Habeşistan İmparatorluğu, Serkiz Terziyan, II. Menelik, Osmanlı İmparatorluğu, Kızıldeniz