Sikkeler Işığında Pisidia’da Apollon Propylaios Kültü

Authors : Salih Okan Akgönül, Hüseyin Köker

Pages : 53-71

Doi:10.54577/lycus.1456680

View : 67 | Download : 76

Publication Date : 2024-07-01

Article Type : Research

Abstract :Apollon müzikle, sanatla, kehanetle ilişkili olduğu kadar hastalık ve sağlıkla da ilişkili çok yönlü bir tanrıdır ki bu yüzden birçok epitethle anılmaktadır. Bu durum Pisidia Bölgesi için de değişmemekte, tanrı burada da birçok farklı epithetle tapınım görmektedir. Bunlardan bir tanesi de “kapılar önündeki” ya da “kapıların önündeki koruyucu” anlamına gelen ve sağlıkla ilişkilendirilebilecek bir epiteth olan “Propylaios”tur. Apollon Propylaios, oklarıyla düşmanları (salgın hastalıkları) şehrin kapılarından uzak tutan bir tanrı olarak anılmaktadır. Tanrının adı ve epitheti, Pisidia Bölgesi kentlerinden Kremna’nın Roma imparatoluk Dönemi şehir sikkelerinde arka yüz lejantı ile doğrulanmaktadır. Tanrı burada gerilmiş yayı ile sağa doğru hareket halinde ve hareketten dolayı uçuşan khlamysi ile betimlenmektedir. Bölgede aynı ikonografiyi sikkeleri üzerinde taşıyan diğer iki kent Apollononia ve Klaudio Seleukeia’dır. Asia Minor’un aslında sayıları çok da olmayan bazı kentlerinde hemen hemen aynı dönemlerde, Kremna sikkelerinden bildiğimiz “Apollon Propylaios” tipinde sikkeler darp edilmiştir. Bu durum, Marcus Aurelius’un Parth Seferi sırasında, MS 165-166 yıllarında ortaya çıkan veba salgınından kurtulmak isteyen insanların Apollon Klaros’a danışmaları sonucu ortaya çıkan kehanetlerle ilişkili görülmektedir.
Keywords : Pisidia, Apollon Propylaios, Kült, Kremna, Sikke