Aşağı Aisepos Vadisi’nde (Gönen) Bizans Dönemi Kültür Varlıkları

Authors : Oğuz Koçyiğit

Pages : 163-192

Doi:10.54577/lycus.1028989

View : 26 | Download : 15

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research

Abstract :Balıkesir İli ve ilçelerindeki Ortaçağ – Türk dönemi kültür varlıklarının tespitine yönelik çalışmalarımızda, 2018-2021 yılları arasında Aşağı Aisepos Vadisi olarak tanımlanan ve günümüzde Gönen ilçe sınırlarında kalan coğrafyaya odaklanılmıştır. Kaz Dağları’nın kuzey yamaçlarından doğarak Propontis’e (Marmara Denizi) dökülen Aisepos nehrinin (Gönen Çayı) şekillendirdiği bu bölgenin, Bizans dönemi boyunca önemli bir yerleşim alanı ve geçiş rotası olduğu anlaşılır. Vadi boyunca uzanan geniş düzlüklere ve verimli topraklara sahip bu bölgenin merkezi Artamea / Gönen olup, burası Hıristiyanlığın erken dönemleri dahil sıcak su kaynakları ile ünlü bir yerleşim yeri çevresi için önemli bir pazardır. Bununla birlikte vadinin yüksek kesimlerinde ağırlıklı olarak savunma amaçlı tahkimatların, düzlük alanlarda ve ovada ise tarımsal amaçlı bir takım iskanların oluşturulduğu gözlemlenmiştir. Zira, çalışma boyunca ele alacağımız mevcut kalıntılardan, vadi çevresindeki verimli ovaları işleyen bazı küçük yerleşimlerin varlığı net olarak anlaşılmaktadır. Ayrıca, vadi boyunca sıralanan bu yerleşim yerlerinin başkent başta olmak üzere önemli kentlerle bağlantısının sağlanması ve ulaşımın kuzeyde Propontis ötesinde de devam etmesi için Aisepos’un denizle buluştuğu kıyıda bazı korunaklı limanlar ile sıkı ilişkide olduğu ve bu limanların bölge için oldukça önemli oldukları anlaşılmaktadır.
Keywords : Aisepos Vadisi, Gönen, Bizans, Savunma yapısı, kırsal yerleşim.