B-M. Koltès’in Tabataba Oyununun Dramatik Yöntemle İletişimsel Açıdan İncelenmesi

Authors : Tülinay Dalak

Pages : 255-288

View : 19 | Download : 10

Publication Date : 2021-06-23

Article Type : Research

Abstract :Fransız tiyatro yazarı Bernard-Marie Koltès’in Tabataba adlı kısa oyununda, Roman Jakobson’un iletişim modelinden hareketle, "monolog-diyalog” etrafında, iki kişi arasında şekillenen dramatik söylemi iletişimsel olarak çözümlemeye çalıştık. Girişte çalışmamızın kapsamını belirttikten sonra, Roman Jakobson’un iletişim modelinin çerçevesi bölümünde, iletişim kavramını ele alıp, tanımladık. Kuram içinde yer alan, gönderen, gönderilen (alıcı), gönderge, mesaj, kanal ve kod kavramlarını açımladık. Aynı bölümde, dilin duygu, çağrı, gönderge, şiir/sanat, ilişki ve üstdil olarak adlandırılan işlevini ayrı ayrı betimledik. Dört bölümden oluşan incelememizde serim, düğüm ve çözüm bölümlerinde, abla ve kardeşin birbirlerinden şikâyetlerini, birbirlerinden beklentilerini ve iletişim açmazlarını oyundan alıntılarla dilin işlevleri açısından yorumladık. Söz konusu bu işlemleri yargılayıcı, denetleyici, planlı, umarsız, üstünlük belirten, kesin tutumların göstergesi savunucu iletişim ile onun karşıtı tanıtıcı, soruna yönelik, plansız, anlayışlı, eşitlikçi, denemeci tutumlar biçiminde kendini gösteren açık iletişimin abla ve kardeş arasındaki yansımalarını etkileşim bağlamında ele aldık. Dramatik derin yapının çözümlemesi bölümünde, elde ettiğimiz bulgulardan hareketle, kahramanların görünen isteklerinin arkasında bir de görünmeyen istekleri olduğunu ve birbirlerinden asıl istedikleri şeyleri sakladıklarını saptadık. Abla-kardeş arasındaki söz konusu bu iletişim sürecini, model doğrultusunda, açık iletişim ile sergilenen verilerin ışığı altında kapalı iletişimde ortaya çıkan alt metnin mesajlarını çözümledik. Sonuç olarak, iletişim modeli kuramından hareketle dramatik metni söylemsel çözümlemeyle uygulama boyutuna taşıyarak yorumladık.
Keywords : Bernard-Marie Koltès, Roman Jakobson, iletişim, dilin işlevleri, tutum