Anlatıcının İcrası Sürecinde Varyantlar

Authors : Cahide Yagubova

Pages : 55-67

Doi:10.46250/kulturder.1514220

View : 53 | Download : 32

Publication Date : 2024-09-10

Article Type : Research

Abstract :Folklor örneklerinin en önemli özelliklerinden biri, metinlerin farklı zamanlarda ve yaşam koşullarında çeşitlilik göstermesidir. Sözlü halk edebiyatında, yaratım, anlatım ve dinleme biçimlerine bağlı olarak çeşitli varyantlaşma sorunları ortaya çıkmıştır. Bunun folklorun içsel bir sorunu olduğu unutulmamalıdır. Birçok folklorik örnek, çeşitli edebi türler için başlangıçta değişmez bir yapı görevi görür. Yani, ne kadar çok yeni varyant yaratılırsa yaratılsın, o varyantın kökeni değişmezdir. İcracı, kendisi için uygun parçaları alır ve biraz yaratıcılıkla, üretken işlevlerini tazeler. Genel olarak, birçok varyant olabilmesine rağmen, bunlar ilk yapıyla ilişkilidir ve olay örgüsünü ihlal etmez. Varyantların çokluğu, temaların ve içeriğin çeşitliliğine katkıda bulunur, örneği zenginleştirir ve canlandırır, onu farklı varyantlara dönüştürür. Sistemleştirme sırasında, yeni varyantların yaratılmasını engelleyen ilk versiyon sabit ve birincildir, ancak ikinci satır değişken olan bir varyanta dayanmaktadır. Azerbaycan edebiyatı çalışmalarında folklor ile yazılı edebiyat arasındaki karşılıklı ilişki üzerine araştırmalar yürütülmekte, varyasyon sürecine odaklanılmakta ve invaryant ve varyantlar açıklığa kavuşturulmaya çalışılmaktadır. Halk yaratıcılığında belirli bir yazar aramak, bireysellik aramak imkânsızdır. Her varyasyonda geleneksellik, kolektiflik ve en önemlisi bireysel öznellik değil kolektif öznellik kendini göstermektedir. Bu nedenlerle halk edebiyatında yazarlık sorunu çözülememiş ve tartışmalı kalmıştır.
Keywords : folklor, varyantlaşma, anlatıcı, yazarlık, invaryant